Титриметриялық анализ әдістерінің классификациясы (жіктелуі).

Титриметриялық анализ ә дістерін анализде пайдаланылатын химиялық реакциялардың тү ріне қ арай бө леді. Бұ л реакциялар: протондар алмасатын, электрондар алмасатын, аз диссоциацияланатын (комплекстік) бө лшектер тү зетін жә не нашар еритін қ осылыстар тү зетін реакциялар. Осығ ан байланысты титриметриялық анық тауды мынадай ә дістерге бө луге болады:

1. Қ ышқ ыл-негіздік титрлеу (протолитометрия);

2. Тотығ у-тотық сыздану титрлеуі (редоксиметрия);

3. Комплексометриялық титрлеу (комплексометрия);

4. Тұ нба алып титрлеу (седиметрия).

Титриметриялық ә дістерді титрлеу жолына қ арап та бө леді:

1. Тікелей титрлеу ә дісі – анық тайтын зат концентрациясы белгілі ерітіндімен титрленеді;

2. Ауыстыру (жанама) ә дісі – бұ л ә діс анық тайтын зат пайдаланатын реагентпен ә рекеттеспейтін, не реакция стехиометриялық жолмен жү рмейтін жағ дайда пайдаланылады. Мысалы, кальций иондарын перманганатометрия ә дісімен анық тау. Кальций иондарын қ ымыздық қ ышқ ылы аниондарымен тұ нбағ а тү сіреді:

Ca²⁺+C₂O₄^2-→ CaC₂O₄↓

Жуылғ ан тұ нбаны кү кірт қ ышқ ылында ерітеді:

CaC₂O₄↓ +2H₃O⁺→ H₂C₂O₄+Ca²⁺+2H₂O

Пайда болғ ан қ ымыздық қ ышқ ылын калий перманганаты ерітіндісімен титрлейді:

5H₂C₂O₄+2MnO₄^-+6H₃O⁺ 10CO₂+2Mn²⁺+14H₂O

1. Кері титрлеу ә дісі – анализдейтін ерітіндіге артық мө лшерде алынғ ан титранттың белгілі кө лемін қ ұ яды, яғ ни анық тайтын компонентпен реакция толық жү ргеннен кейін ерітіндіде титранттың бос мө лшері қ алады. Реакцияласпай қ алғ ан титранттың мө лшерін концентрациясы белгілі басқ а ерітіндімен титрлейді. Алғ ашқ ы қ осылғ ан титранттың кө лемі мен оның реакцияласпай артық қ алғ ан кө лемінің арасындағ ы айырмашылық титранттың анық тайтын затпен ә рекеттесуге кеткен кө лемін кө рсетеді.