Венесекция 8 страница. 10. Оймыш ішіндегіні ыдысқа төгіп тастаңыз.

10. Оймыш ішіндегіні ыдысқ а тө гіп тастаң ыз.

11. 8, 9, 10-іс ә рекеттерді шайынды су тазарғ анша қ айталап отырың ыз.

12. Жуып болғ аннан соң, оймышты алып, зондты асқ азаннан шығ арып, олардың ішкі жә не сыртқ ы жағ ын жуың ыз.

Ес тү ссіз жатқ ан науқ асқ а асқ азанды жуу алдында жө телу жә не ларингеальді рефлекстердің болмауына байланысты сұ йық тық аспирациясын болдырмау ү шін дә рігер немесе фельдшер трахея интубациясын жасайды.

16.Ө кпелік -жү ректік реанимациялық шаралар.

Жү ректің тоқ тауы мен тыныс алудың тоқ тауы қ айтымсыз биологиялық ө лім дамығ анын кө рсетпейді. Ұ лпалар мен мү шелер біразғ а дейін ө мір сү реді. Клиникалық ө лім дамығ аннан кейін белгілі бір уақ ыт (3-6 минут) ішінде ми жә не т.б. мү шелердің қ ызметін қ алпына келтіруге жә не ағ заны тірілтуге мү мкіндігі болады.

Клиникалық ө лім кезең індегі жү рек пен тыныс алу тоқ тағ ан кезде, ағ заның сө нген жә не сө нетін кызметтерін қ алпына келтіруге бағ ытталғ ан шаралар кешені реанимация деп аталады.

Реанимациялық шаралар кешенін жү рек пен дем алудың толық тоқ талуы дамығ анғ а дейін, ертерек бастағ ан жө н. Бұ л жағ дайда реанимацияның нә тижелі болуына мү мкіншілік кө бірек туады жә не соң ының колайлы болатынына сенім туып, ү міт пайда болады. Емделушіні тірілту кезінде барлық шаралар гипоксиямен кү ресуге жә не ағ заның сө нетін қ ызметін стимуляциялауғ а бағ ытталғ ан болуы керек.

Жү рек пен ө кпе қ ызметін қ алыпқ а келтіру кезең дері

1. Тыныс алу жолдарының ө тімділігін қ алпына келтіру

2. Ө кпені жасанды тыныс алдыру (Ө ЖВ)

3. Жү ректің жабық (тікелей емес) массажы

4. Дә рілерді енгізу (кө к тамырғ а, жү рек ішіне)

5. Дефибрилляция

6. Постреанимациялық кезең дегі ағ заның ө мірлік маң ызды
кызметтерін қ олдауғ а жә не тұ рақ тандыруғ а бағ ытталғ ан,
интенсивті терапия.

Жү рек-ө кпе қ ызметін қ арапайым қ алпына келтіру ү ш кезең нен тұ рады. Реанимациялық шараларды бастамас бұ рын " ө зіне" кө мек шақ ыру керек жә не жү ргізілетін шараларды бастағ ан уақ ытты тіркеу керек.

Тыныс алу жолдарының ө тімділігін калпына келтіру

Тыныс алу жолдарының ө тімділігін қ алпына келтіру - маң ызды кезең. Онсыз жү рек-ө кпе қ ызметін қ алпына келтіруді нә тижелі жү ргізу мү мкін емес.

Тыныс алу жолдарының ө тімділігінің бұ зылу себептері: тілін жұ ту, тыныс алу жолдарында кілегей, қ ақ ырық, қ ұ сық массалары, қ анның, бө тен заттардың болуы.

Тыныс алу жолдарының ө тімділігін қ алпына келтіру ә дісін таң дау, ө тімсіздік дең гейіне жә не оның даму жағ дайына байланысты болады.

Іс-ә рекет алгоритмі:

1. Науқ асты қ атты жерге жатқ ызып, тар киімінен босатың ыз.

2. Науқ астың сол жағ ына тұ рың ыз.

3. Науқ астың басын бір жағ ына бұ рың ыз.

4. Дә ке салфеткасы немесе қ ол орамалмен оралғ ан сау-
сақ пен ауыз қ уысын кілегейден, қ ұ сық массасынан, қ акырық -
тан тазартың ыз.

5. Осы мақ сатпен кә дімгі резең ке грушаның ү шкір ү шін ке-
сіп тастап немесе электросорғ ышпен қ олдануғ а болады.

6. Науқ астың алынатын тіс протездері бар болса алу керек.

7. Ауыз қ уысында бө тен зат болса, оны 2-3 саусақ тармен қ ысқ ыш

ретінде ұ стап алып, шығ ару керек.

8. Сол қ олың ызды мойын астына, ал оң қ олың ызды науқ астың маң дайы-
на қ ойып, емделуші басын шалқ айтың ыз.

9. Жауырын астына валик қ ойың ыз. Осындай қ алыпта емде-
лушінің тілі жоғ ары кө теріліп, жұ тқ ыншақ тың артқ ы қ абырғ а-
сынан ажырайды. Осы ә діспен ауа жолындағ ы кедергілер жойы-
лып, тыныс алу жолдарының саң ылауы кең ейеді.

Осы шаралар ө те қ ажетті, ө йткені науқ ас арқ асында жатқ анда жә не бұ лшық ет босаң сығ анда тыныс алу жолдарының саң ылауы тарылады, ал тілдің тү бірі кең ірдекке кіретін тесікті бітейді.

«Ауыздан-ауызғ а» ә дісімен ө кпеге жасанды вентиляция жасау Ө кпенің жасанды тыныс алуы (Ө ЖТА) Ө ЖТА-ын жапа шеккен кісінің ө кпесіне ауаны белсенді тү рде ү рлеу ә дісімен жү ргізеді.

Ө ЖТА міндеттері - ө кпе альвеолалары тыныс алуы жойылғ ан немесе ә лсіз кө лемін алмастыру немесе орнын басу. Ө ЖТА-ды бірнеше ә дістермен жү зеге асыруғ а болады. Соның ішіндегі ең қ арапайым ә дісі - " ауыздан мү рынғ а", " ауыздан ауызғ а" ә дісімен ө кпеге жасанды вентиляция жасау болып табылады.

Іс-ә рекет алгоритмі:

1. Тыныс алу жолдарының ө тімділігін қ амтамасыз етің із.

2. Науқ астың маң дайында тұ рғ ан қ олдың 1 - 2-шісаусақ тарымен

науқ астын мұ рнын қ ысып, ө кпені " ауызбен-ауызғ а" ә дісімен

жасанды тү рде тыныс алдырың ыз.

3. Терең дем алың ыз, кейіннен дә кеден жасалғ ан салфетка-
мен жабылғ ан емделуші аузына ө з аузың ызды тығ ыз тү рде ба-
сып, оның тыныс алу жолдарына терең, кү шті тү рде дем шығ а-
рың ыз. Кеуде торы жақ сылап керілетіндей етіп ауаны жеткі-
лікті кө лемде ү рлеуге тырысың ыз.

4. Емделуші басы шалқ айғ ан кү йінде сү йеп отырып шегіні-
ң із, ырық сыз дем шығ арудың жү зеге асырылуына мү мкінші-
лік берің із. Кеуде торы орнына тү сіп, бастапқ ы қ алпына кел-
ген кезде, циклды қ айталаң ыз.

Тыныс алу ұ зақ тығ ы дем шығ ару ұ зақ тығ ына қ арағ анда 2 есе қ ысқ а болуы керек. Ү рлеу жиілігі орташа есеппен алғ анда минутына 12-14 рет болуы керек.

Ө ЖТА " ауыздан мұ рынғ а" ә дісімен жү ргізген кезде, емделушінің жағ дайы ө згермейді, бірақ емделуші аузын жабады, сонымен қ атар тө менгі жағ ын алғ а қ арай жылжытады. Ол тілді жұ тудың алдын-алу ү шін жү ргізілетін шара. Ү рлеуді науқ астың мұ рны арқ ылы жү ргізеді.

Ө ЖТА нә тижелі болуының белгілері

1. Ү рлеумен бірге кеуде торының ү йлесімді кең еюі

2. Ауаны ү рлеген кезде ауа ағ ымының қ озғ алысын есту жә не
сезу

Ө ЖТА асқ ынулары

Ауаның асқ азанғ а енуі, соның салдарынан іштің кебуі дамиды. Ол асқ азандағ ы сұ йық тың регургитациясына (кері лоқ су, яғ ни қ ұ су, кекіру) ә келеді.

Жү рекке жабық уқ алау жасау

Жү рек кеуде мен омыртқ а аралығ ында яғ ни екі қ атты беткейліктің арасында орналасқ ан. Ол екеуінің арақ ашық тық тарын азайта отырып, жү ректі қ ысып, жасанды систола жасауғ а болады. Соның ә серінен қ ан жү ректен ү лкен жә не кіші қ ан айналымына барады. Егер жү рекке қ олмен кү ш салуды тоқ татса, онда жү ректің қ ысылуы тоқ та лып, оғ ан қ ан жиналады. Бұ л жасанды диастола. Кеуде торын ырғ ақ ты қ ысу жә не босату ағ зағ а қ ажет қ анайналымды қ амтамасыз етеді. Бұ л ө кпенің жасандыү рлеуімен бірге ө ткізілетін жандандырудың ең кең таралғ ан ә дісі - оны жү рекке тікелей емес уқ алау деп атайды. Іс-ә рекет алгоритмі:

1) Науқ асты қ атты жерге (еденге, жерге_; опе-
рациялық ү стелге, каталкағ а, қ атты тө секке, т.б.) жатқ ызың ыз.

2) Науқ астың сол жағ ына тү рып алақ аның ызды тө стің тө менгі 2/3

бө лігіне семсер тә різді ө сіндіден 1, 5-2см (2 саусақ) жоғ ары қ ойың ыз.

Бір қ олдың алақ анын тө ске перпендикулярлы қ ойып, келесі қ олдың ала-
ң анын біріншіге перпендикуляр етіп ү стіне қ ойың ыз.

Екі қ олың ызды максималды жазып, ал саусақ тарың ызды кеудеге

тигізбең із. Астындағ ы қ олдың саусақ тары жоғ ары қ арау керек(бас

жақ қ а қ арай).

3) Бү кіл дененің кү шімен қ олдың кө мегімен кө кірек қ уысы 4-5 см
дейін майысқ андай қ ылып бір ырғ ақ пен басың ыз, майысқ ан
қ алпын 1 секундтан аз ұ стау керек. Басуды тоқ татың ыз, бірақ
кеудеден алақ аның ызды алмаң ыз. Кеудені басу саны минуты-
на 60-70 ретболу керек.

Жү рекке жабық тү рде укалаудың тиімділігінің критерийлері

1. Терінің тү стерінің ө згеруі (олар боз немесе сұ р болады).

2. Кө з қ арашық тарының тарылуы, жарық қ а реакцияның пайда болуы.

3. Ұ йқ ы, сан қ ан тамырларында пульс пайда болады. 60-80мм сынап

бағ анасы дең гейінде қ ан тамырында қ ан қ ысымының пайда болуы.

4. Соң ынан ө зіндік тыныстың қ айта қ алпына келуі. Жү рекке тікелей емес уқ алау жасағ анда байқ алатын асқ ынулар Қ абырғ а мен тө стің сынуы, оның нә тижесінде жү рек, ө кпе, плевраның жарақ аттануы мен пневмоторакс, гемоторакстың дамуы. Жү ректі қ айта жандандыруды кез келген жағ дайларда жү рек қ ағ ысы қ ай жерде тоқ талса да дереу жасау керек. Науқ асты тірілтудің негізгі шарты тыныс алу жолдары ө ткізгіштігі мен жасанды тыныс пен жү рекке массаж жасаудың дұ рыс сә йкес келуі. Ү ш кезең ді бірге қ олдану қ анғ а оттегінің жеткілікті тү суі мен басқ а ағ заларғ а, бірінші кезекте бас миғ а жеткізілуін қ амтамасыз етеді. Бір адам арқ ылы тірілту Тыныс алу жолдарының ө ткізгіштігін камтамасыз етіп, ө кпеге екі рет ү рлеу жіберіп, содан кейін 10-15 рет кеудеге (2: 10-2: 15 сә йкес) кү ш салады. Екі адам арқ ылы тірілту Бір адам Ө ЖТА-ды жасайды, ал екіншісі - ауаны ішке тартуғ а 4-5 рет кеудеге кү ш салып (1: 4-1: 5 сә йкес) жү рекке уқ алау жасайды.Жандандырудың маң ызды ережесі- тө ске кү ш салу кезінде жасанды тынысты тоқ тату жә не керісінше жасанды тыныс кезінде жү ректі уқ алауғ а болмайды.

Ә р 2-3 минут сайын ө кпе-жү рек реанимациясының тиімділігін бағ алау қ ажет. Ө кпе-жү рек реанимациясы жү рек қ ызметінің толық қ алпына келуіне (жү рек жиырылуының, шеткі артерияларда пульстің пайда болуы, қ ан қ ысымының 70-80 мм с.б. дең гейінде жә не тыныстың тұ рақ талуы) дейін жү ргізіледі.

Жасанды тыныс жә не жү ректі жабық уқ алаумен қ атар дә рілік терапия жү ргізіледі. Егер жү рек қ ызметі қ алпына келсе, уқ алауды тоқ тату қ ажет, ал жасанды тыныс ө зіндік тыныс пайда болуғ а дейін жалғ астырылады. Егер жасанды тыныс жә не жү ректі жабық уқ алауды бастаудан 10-15 минуттан соң жү ректің қ ызметі қ алпына келмесе, кө з қ арашық тары кең ейген тү рінде сақ талып, жарық қ а реакциясы болмаса, ағ зада қ айтымсыз ө згерістер жә не мидың ө лімі байқ алғ анын айтуғ а болады. Бұ л кезде реанимацияны тоқ татқ ан жө н.

Жү рекке тікелей емес уқ алау жасау ү шін алақ анды тө ске қ ою аймағ ы

Алғ ашқ ы қ арау - науқ астың ө міріне қ ауіп тө ндіретін синдромдар анық талатын процесс. Оғ ан 30 секунд беріледі. Алгашқ ы қ арау кезінде ө мірге ө те қ ауіпті параметрлер анық талады. Белгілі американды Питер Сафар реанимацияны ү ш кезең ге бө лді:

А- Аіг №ау ореп - тыныс жолдарының ө ткізгіштігін қ амтамасыз ету; В – Вгеathe for victim - Ө ЖЖ -ді бастау; С – Сіreulation his blood - жү рек массажына кірісу.

А кезең і - тыныс жолдарын қ алпына келтіру ә дістері:

• Науқ асты шалқ асынан жатқ ызу?

• Науқ астың жанына тұ рың ыз

• Сафардың ү ш тә сілі жү ргізіледі - науқ астың басын шалқ айтың ыз, астың ғ ы жақ сү йегін итеріп шығ арың ыз, аузын ашың ыз.

Содан кейін Ө ЖЖ - ді бастаймыз, В кезең і. жоғ арғ ы тыныс алу жолдары арқ ылы «ауыздан ауызғ а» немесе «ауыздан мұ рынғ а» тә сілдерімен, Амбу қ абымен, 8 – тә різді ауа жібергіш, интубациялық трубка арқ ылы науқ астың ө кпесіне ауа ү рлеу шұ ғ ыл жағ дайда Ө ЖЖ - дің таң дап алынатын тә сілі болып табылады. Екі рет дем салып, кеуде клеткасының тыныс алуғ а тә н қ озғ алыстары бар ма екен деп, науқ астың кеуде клеткасына қ араймыз, егер алғ ашқ ы талпыныстар нә тижесіз болса, онда бұ л тыныс жолдарының бө где нә рсемен бітеліп қ алуымен байланысты болуы мү мкін. Тыныс жолдарының ө ткізгіштігін калпьша келтіру керек (ер адамдар тыныс алғ анда кеуде клеткасы кө к ет тұ сында, ал ә йел адамдарда - бұ ғ ана аймағ ында қ озғ алатынына кө ң іл бө лің із). Тыныс алуды бақ ылау 4-5 секундтан аспауы керек.

1. Тілдің тү сіп кетуі тыныс жолдарының бітелуінің неғ ұ рлым жиі себебі болып табылады, ә сіресе бұ лшық ет тонусы тө мендеген науқ ас шалқ асынан жатса жә не есінен танғ ан науқ астарда. Сонымен қ атар кө мей ү сті тө мен тү седі де тыныс жолдарынан одан сайын бітейді. Тілдін тү сіп кетуінің алдын алу жә не жою ү шін Сафардың ү ш тә сілін жү ргізу керек. Мұ ндай шаралар дұ рыс жә не дер кезінде жү ргізілсе, тыныс жолдарының ө ткізгіштігі жұ тқ ыншақ дең гейінде тез қ алпына келеді. Сондай-ақ, тілдің тү сіп кетуінің алдын алу ү шін 8 - тә різді ауа жібергішті қ олдануғ а болады. Оны енгізер алдьщда аспираторды қ олдану арқ ылы немесе дә келік салфетканың кө мегімен науқ астың ауыз жұ тқ ыншағ ын жылдам тазалау қ ажет. Ауа жібергішті екгізу ү шін науқ астың аузын ашады, тү тікті, оның тесігі таң даймен «сырғ итындай» қ ылып, тілдің тү біріне қ арай жылжытады.

2. Бө где заттар - тамақ, кұ сық, шырыш, қ ан, тістің, протездің сынық тары. Бө где нә рсенің болуына тамақ, сұ йық тық қ абылдаумен байланысты болуына кү діктену кө рсетуі мү мкін. Науқ ас мойнын ұ стайды, сө йлей алмайды, терісі кө кшіл тартады, жө тел пайда болады. Кү діктену негізді, толық сенімді кезде ғ ана бө где затты алуғ а болады. Ө здік тыныс алуы сақ талғ ан жә не есінен танбағ ан кезде науқ асты қ атты жө телуін ө тінің із, мү мкін, тыныс шығ ару кезінде кеуде клеткасының артқ ы ортаң ғ ы бө лігінен алақ анмен ұ рғ ылаң ыз (5 ретке дейін). Саусақ пен алуды қ олдануғ а болады. Науқ астың бетін жоғ ары кө терің із, оның тілін астың ғ ы жақ сү йегімен бірге ү лкен саусақ пен басқ а саусақ тардың арасына қ ысып тың ып, аузын ашың ыз, астың ғ ы жақ сү йегін тартың ыз. Екінші қ олдың сұ қ саусағ ын тілдің тү біріне қ арай жұ тқ ыншакка терең ірек енгізің із. Бө где затты іліп алып, ауыз қ уысына шығ аруғ а талпынып кө рің із. 1-2 талпыныс қ ана жасалады. Егер саусақ пен алынбаса, онда Геймлих тә сілі қ олданылады.

А) Есінен танбағ ан науқ асқ а Геймлих тә сілін қ олдану. Науқ астың артына тұ рың ыз, бір аяғ ың ызды науқ астың аяқ тарының арасына қ ойың ыз (егер науқ ас тә сілді колдану кезінде есінен танса, сіздің аяғ ың ызбен тө мен сырғ иды). Қ олдарың ызбен науқ астың іш дең гейінен ұ стаң ыз. Оң колдың саусақ тарын жұ дырық қ а тү йіп, басқ а қ олдың саусақ тарымен оны қ ысың ыз да шеміршектен анағ ұ рлым тө менірек іштің ортаң ғ ы сызығ ы бойымен кіндіктен жоғ ары жерден ұ стаң ыз да бө где зат шық қ анша алдыдан артқ а жә не жоғ ары қ арай қ атты сілкілең із (бө где затты саусақ пен алуғ а талпынып керуге болады), науқ ас тыныс алып, сө йлей алады.

Б) Есінен танғ ан науқ асқ а Геймлих тә сілін қ олдану.

Науқ асты арқ асына жатқ ызып, басын шалқ айтың ыз, астың ғ ы жақ сү йегін тартың ыз, аузын ашың ыз. Еденге тізелерің ізді тіреп, науқ астың сандарына мініп отырың ыз. Қ олдарың ызды айқ астырып ұ стап, іштің ортаң ғ ы сызығ ымен кіндіктен сә л жоғ ары жерге қ ойың ыз да тө мен жә не бас жақ қ а қ арай 8-10 рет, бө где зат шық қ анғ а дейін, соқ қ ы тә різдес қ озғ алыстар жасаң ыз, науқ ас тыныс алып, сө йлей алады.

В) Толық адамдарғ а немесе жү кті ә йелдерге Геймлих тә сілін қ олдану.

Науқ астың артына тұ рың ыз да кеуде клеткасын қ олтық астынан. қ ұ шақ таң ыз. Оң қ олың ызды жұ дырық қ а тү йіп, тө стің ортаң ғ ы бө лігіне қ ойың ыз, оны екінші қ олдың саусақ тарымен ұ стаң ыз да бө где зат шық қ анша ішке қ арай қ ысатын қ озғ алыстар жасаң ыз.

Г) Егер толық науқ ас немесе жү кті ә йел есінен танса, қ олданылатын Геймлих тә сілі.

Егер науқ ас есінен танып қ алса, оны қ атты жерге арқ асына жатқ ызың ыз. Басын шалқ айтың ыз, астың ғ ы жақ сү йегін тартың ыз, аузын ашың ыз. Науқ астың жанына, кеуде тұ сында, тізерлеп отырың ыз, қ олдарың ызды айқ астырып ұ стап, тө стің теменгі бө лігіне шеміршектен жоғ ары жерге қ ойың ыз, ішке қ арай 8-10 рет қ озғ алыс жасаң ыз.

Егер Геймлих тә сілі нә тижесіз болса, онда тікелей ларингоскопияның кө мегімен трахеяны интубациялау бө где затты алудың жә не тыныс жолдарының ө ткізгіштігін демейтін неғ ұ рлым нә тижелі тә сіл болып табылады, оны дә рігер орындайды.

Кө мекей тұ сында тыныс жолдары ө ткізгіштігінің бұ зылуы салдарынан болғ ан жедел тыныс жетіспеушілігшің ауыр тү рінде, жә не абсолютті кө рсеткіштер болғ анда (бет сү йегінің ауыр мертігулерінде, жү зік тә різді шеміршек сынғ анда, бө где зат тұ рып қ алғ анда, ә ртү рлі себепті кө мекей мен тілдің ауыр ісінулерінде) коникотомия немесе трахеостомия жү ргізіледі.

Коникотомия. Трахеостомия

Науқ ас шалқ асынан жатыр, иық тұ сына валик қ ойылғ ан. Басы шалқ айтылғ ан, астың ғ ы жақ сү йегі кө терілген. Жедел асфикция кезінде анестезиясыз жү ргізіледі, қ алғ ан жағ дайда мойынның алдың ғ ы жағ ының терісі новокаиннің 0, 5%-2% ерітіндісімен жансыздандырылады. Теріні ө ң дегенен кейін кө мекей қ алқ анша шеміршектің бү йір жақ тарына бекітіледі жә не қ алқ анша жү зік тә різді мембрана сезіледі. Оны кесу немесе тесу жү ргізіледі, тесікке трахеостом канюлясы немесе кез келген тү тік енгізіледі де мойынғ а бекітіледі.

Тыныс жолдарының ө ткізгіштігі қ алқ анша жү зік тә різді мембранағ а 2-3 жуан инені кіргізу арқ ылы қ алпына келуі мү мкін (Дюфо инесі немесе инфузиялық жү йенің инесі). Инелер трахеяның ө сіне сү йір бұ рышпен 1, 5-2 см терең дікке енгізіледі.

Ә ЖЖ-ге тә н қ ателіктер мен асқ ынулар.

• Реаниматор мен науқ ас арасында бү тіндіктің болмауы.

• Тілдің тү сіп кетуі.

• Ауаны асқ азанғ а ү рлеу (ішті басуғ а болмайды, оның ішіндегісі тыныс жолдарына тү суі мү мкін)

Егер тыныс жолдары ашылса, онда С кезең і жү ргізіледі - ұ йқ ы артериясыкда тамыр соғ уы анық талады, Сұ қ саусақ пен ортаң ғ ы саусақ ты кө мекейдің ортаң ғ ы бө лігіне қ ойың ыз да мойыннын сізге жақ ын жағ ындағ ы тө с-бұ ғ ана-емізік тә різді бұ лшық еттің алдың ғ ы шетіне дейін жү ргізің із. Тамыр соғ уы 5-10 секунд бойы, тек оның бар екендігі ғ ана анық талады. Егер тамыр соғ уы болмаса, жү ректің тікелей массажына

Журек-ө кпелік реанимацияның қ арсы кө рсеткіштері:

1. Биологиялық ө лім жағ дайы.

2. Реанимациялық шараларды жү ргізудің сә йкессіздігі (ұ зақ, созылмалы ауру, созылың қ ы жанталасқ ан жағ дай, ағ за мен жү йелердің қ ызметтерін қ алпына келтірудің імү мкін болмауы).

Іс-ә рекеттің реті:

1. Сыртқ ы тітіркендіргіштерге реакциясының бар жоғ ын анық тау ү шін науқ асты иығ ынан ұ стап сілкілеп, айғ айлап бірдеме сұ раң ыз. Омыртқ аның зақ ымдану мү мкіндігін ескере отырып, қ атты қ озғ алыстар жасамаң ыз.

2. Науқ асты қ атты жерге арқ асына жатқ ызың ыз, кеудесін жалаң аштаң ыз

3. Сафардың ү ш тә сілімен тыныс жолдарының ө ткізгіштігін қ алпына келтірің із, омыртқ аның мертігуіне кү діктену болғ анда тек астың ғ ы жақ сү йекті тартуды жә не ауызды ашуды ғ ана орындаң ыз (басты шалқ айту жү ргізілмейді). Ауыз қ уысын тазартың ыз.

4. Тыныс алудың бар екендігін «кө ремін», «естимін», «сеземін» тә сілдері арқ ылы анық талады. Науқ астың кеудесі қ озғ алама жоқ па соны бақ ылай отырып, оның аузының ү стіне қ ұ лагың ызды орналастырың ыз. Кө збен жә не кұ лақ пен 3-5 секунд бойы тыныс алуды анық тап керініз.

5. Егер тыныс салу анық талмаса, екі рет тыныс алдырың ыз: науқ астың мұ рнын ү лкен жә не сұ к саусакпен қ ысып тұ рып, аузың ызды оның аузына тигізіп, кеуде клеткасының кө терілуін бақ ылай отырып, 1-1, 5 секунд ұ зақ тық та жайлап терең тыныс шығ арың ыз. Ауаның ө кпеден шығ уына мү мкіндік берің із. Содан кейін тағ ы бір рет тыныс алдырың ыз.

6. Ө зің ізге жақ ын жақ тан 15 секундан кем емес уақ ыт бойы ұ йқ ы артериясындағ ы тамыр соғ уын тексерің із.

7. Егер ұ йқ ы артериясында тамыр соғ уы болмаса, жү рек-ө кпелік ' реаниамция жасаң ыз (ЖӨ Р).

ЖӨ Р бір қ ұ тқ арушымен (2: 15)

1. Қ ұ тқ арушының саусақ тары тө с шеміршегіне қ арай қ абырғ а доғ асымен жылжиды. Бір колдың алақ анының проксимальды бө лігін тө с шеміршегінен екі кө лденең саусақ мө лшерінде жоғ ары орналастырың ыз. Басқ а қ олдың алақ анының проксимальды бө лігін бірінші қ олдың ү стіне қ ойыныз.

2. Дене салмағ ы тү су ү шін кұ тқ арушы иығ ы компрессия тү сетін жерге қ атаң тү рде вертикальды болатындай орналасады.

3. Тө сті 3-5см майыстырып вертикальды тө мен басың ыз. Массаж ырғ ағ ын сақ тағ ан жө н, бұ л ү шін «и-1, и-2, и-3, и-4, и -5, и т.б.» деп, дауыстап санайды (егер қ ұ тқ арушығ а кө мекке тағ ы бір қ ұ тқ арушы қ осылса).

4. Ү лкендер мен 8 жастан асқ ан балаларғ а компрессия минутына 80-100 рет есебімен жү ргізіледі, кішкене жастағ ы балаларғ а - минутына 100 реттен кем болмауы керек.

5. Қ олдар тө стен алынбайды, науқ астың қ алпы ө згертілмейді.

6. 15 компрессия жасаң ыз

7. 1 толық тыныс алу мен тыныс шығ ару жасаң ыз (жоғ арыдан қ араң ыз).

8. Тыныс алу мен компрессияның қ атынасы 2: 15

9. ЖӨ Р - ң 4 кешенін жасап, реанимацияның нә тижелілігін бағ алаң ыз.

10. Егер реанмиациялық шаралар нә тижелі болса, кө мек келгенше, 30 минут бойы, реанимациялық шараларды жалғ астырың ыз.

ЖӨ Р екі қ ұ тқ арушымен (1: 5)