Эпидемиологиясы. Тырысқақ - типті ішектік инфекция, эпидемиологиясы басқа энтеропатогенді бактериялар тудыратын өзгерістерге ұқсас

Тырысқ ақ - типті ішектік инфекция, эпидемиологиясы басқ а энтеропатогенді бактериялар тудыратын ө згерістерге ұ қ сас. Тырысқ ақ эпидемиясы 2 типте ө теді - эпидемия кө терілісі, жұ қ тыру кө зі мен жолдары бір, бір мезгілде кө п адам науқ астанады жә не ә лсіз ө тетін эпидемия - қ оздырғ ыштың таралу жолдарын табу қ иын жә не аз адам науқ астанады.

Табиғ и резервуары - науқ ас адам жә не бактерия тасымалдаушы; негізгі жұ қ тыру механизмі - фекальді-оральді, сирек - тұ рмыстық қ атынаста. қ оздырғ ышты тарататындар - тағ амдар, су, сыртқ ы қ оршағ ан орта. Шыбындардың инфекцияны таратуда манызды роль атқ арады. Сонымен қ атар, аурудың жасырын тү рі қ оздырғ ыштың циркуляциясын ұ стап тү рады. Тырысқ ақ вибрионы сыртқ ы қ оршағ ан ортаның қ олайсыз факторларына сезімтал - кү н сә улесі, қ ұ рғ ауды, басқ а микрофлорамен конкуренцияны. Суда қ оздырғ ыштың айналымы науқ ас адам мен бактерия тасымалдаушылардың болуымен байланысты. Егер оларды изоляцияласа, қ оздырғ ыш ө здігімен жойылып кетеді (тұ рып қ алғ ан суда 2-3 апта сақ талуы мү мкін). Кү л-қ оқ ыста 3-4 айғ а дейін тіршілік етеді, рН сілтілі жә не ылғ алдығ ы жоғ ары тағ амдарда ұ зақ сақ талады, науқ ас адам ластағ ан киімде жә не тө секте де ұ зақ тіршілік етеді. Эль-Тор биотипті вибриондар сыртқ ы ортада тұ рақ ты, сондық тан судан жә не нә жістен тез бө лінеді. Барлық вибриондар рН қ ышқ ыл дезинфектанттарғ а ө те сезімтал.

Патогенез і. Адам организміне тү скен вибриондар асқ азанның қ ышқ ыл орта ә серінен ө леді, тірі қ алғ андары ашы ішекке жетеді. Патогенді колонизация факторын талшық тар атқ арады (жылжып қ озғ алу қ ызметі), муциназа (шырышты қ абық тың кілегейін ыдыратып қ оздырғ ышқ а эпителийге жетуін қ адағ алайды), нейраминидаза (ішектегі микроқ ылшық тармен байланыстырады). Бактериялардың енуіне қ арсы эпителиалық клеткалар ө тпен ө нделген сілтілі сү йық тық бө леді - қ оздырғ ыштың ө суі мен кө беюіне ө те қ олайлы жағ дай жасайды. Келесі патогенді факторы - эндо- жә не экзотоксин бө лінуі. Эндотоксин - термотұ рақ ты ЛПС, басқ а энтеробактериялардың эндотоксиніне ұ қ сас келеді. Иммуногенді қ асиеттері жоғ ары болғ андық тан, вибриоцидті антиденелер тү зіледі. Басқ а ә сері ә лсіз.

Экзотоксин (холероген) - термолабильді белок; фенол мен формалинге сезімтал, протеолитті ферменттер ә серіне тұ рақ ты. Холероген 2 компоненттен тү рады: компонент В - пентамер, моносиалды ганглиозидті рецепторлармен байланысады, нә тижесінде А компоненттің ішке енуіне кө мектеседі. А компоненттің 2 суббірлігі бар - А1 суббірлігі (активті орталығ ы) жә не А2 суббірлігі екі компонентті байланыстырады. А1 суббірлігі аденилатциклаза компоненттерін кү шейтеді, клетка ішінде цАМФ дең гейін жоғ арлатады, нә тижесінде клетка ішіндегі сұ йық тық тар мен электролиттер ішекке шығ ады. Бактерияның 0139 серовары экзотоксин тү зеді, ә сері ә лсіздеу; токсин тү зуін хромосомды жә не плазмидті гендер бақ ылайды. Эль-Тор биотипінің патогенді факторы болып гемолизиндер саналады.