госпитализация в хирургическое отделение.

168. Шаптың қ ысылғ ан жарығ ы этиологиясы мен патогенезі.

Жарық тың қ ысылуы науқ астардың 10-20%-де байқ алатын ө те қ ауіпті асқ ыну.

Шап каналының жарық қ ақ пасында қ ұ рсақ қ уысы мү шелерінің немесе іш астардың қ ысылуы. Шап каналы бұ л анатомиялық кең істік, ә йелдерде жатырдың (круглая связка) домалақ байламы, ал ерлерде – семенной канатик орналаскан.

Этиологиясы: жалпы жә не жергілікті.

Жалпы себептерге: конституциональды факторлар (жалпы дамудың артта қ алуы, дене қ ұ рылысының ә лсіздігі- физикалық жү ктемелердің тө мендігі), жарық қ абындағ ы қ абыну, тыртық тану, жарық қ ақ пасының ерекшеліктері, іш қ ысымының жоғ арылауы (іш кебуі, нә жіс жү рмеуі, жө тел, жылау, ауыр жұ мыс), арық тау, ер адамдарда 40-60 жастағ ы жиі кездеседі.

Жергілікті себепке: іш перде қ ынабының жабылмауы, анатомиялық -физиологиялық жетіспеушілігі. Шап каналының артқ ы қ абырғ асының ә лсіздігі мен терең тесігі, жә не басқ а да дефектілері.

патогенез: Эластикалық жә не каловое қ ысылу бар. қ ысылу іш қ ысымының кенеттен кө терілунің нә тижесінде жің ішке ішек, тоқ ішектің жә не сальниктің кө п бө лігінің жің ішке жарық қ ақ пағ ына кіруі. Бұ дан кейін қ ысылғ ан мү шенің ишемиясы мен интоксикация ө ршіп странгуляциялық ішек ө тімсіздігі дамиды. Жабық кең істікте ішектегі заттар шіріп, кө п мө лшерде токсин тү зеді. Қ ысылғ ан ішек петлясы некроздалады., микрофлора шап жарығ ының капшығ ына енеді. Ол қ атты ауру сезімін тудырады қ ұ рсақ қ уысының алдың ғ ы қ абырғ асының бұ лшық еттерінің спазмына ә келеді қ ысылу ә рі қ арай ө ршиді.

169. шаптың қ ысылғ ан жарығ ы симптомдары: Қ ысылудың клиникасы жедел басталады. Бұ ғ ан дейін орнына еніп тұ ратын ісік орнына тү спейді, ішектің байлану кө ріністері - қ ұ су, лоқ су, жел шық пау, дә рет жү рмеу, іш кебуі пайда болады. Шап тұ сында ауырсыну сезімі.

Науқ астың жалпы жағ дайы ауырлайды - тамыр соғ уы жиілейді, жағ дайы нашарлайды, қ ан қ ысымы тө мендейді, ентігу байқ алады.

170. щаптың қ ысылғ ан жарығ ы негізгі клиникалық белгілері. 1) жарық аймағ ында ө ткір ауру сезімі; 2) жарық тың выпячивание, пальпациялағ анда қ атты жә не ауырсынады, 3) жарық ытың ішке кірмеуі.4) нә жіс пен газдың шық пауы. 5) қ ұ су, лоқ су.

171. шаптың қ ысылғ ан жарығ ы кезінде жедел жә рдем кө рсетуші дә рінерінің тактикасы. Негізгі – госпитализация в хир отд. Витальді мү шелердің функциясын қ адағ алау.

172. госпитализация ерекшеліктері. Қ ысылғ ан жарығ ы бар барлық науқ астар тез арада хирургиялық бө лімге госпитализацияланады. Носилкамен. Қ ысылғ ан жарығ ы ө зі ішке енген жағ дайда да госпитализацияланады. Қ ысылғ ан жарық ты ө з бетімен ішке кіргізуге болмайды.

173. Тұ ншығ удың патогенезі. ( Утопление) Тұ ншығ у – тыныс жолдарына сұ йық тық тың тү суінен дамитын жедел тыныс жетіспеушілігі мен жедел канайналым жетіспеушілігімен сипатталатын жедел патологиялық жағ даай, қ асақ ана немесе абайсыздан суғ а тү скен кезде болады. Тү рлері – 1) шынайы бату (тыныс алу жолдарына сұ йық тық тың тү суі); 2) асфиксиялық (ларингоспазм) 3) синкопальді бату (жү ректің рефлекторлы тоқ тауы).

Патогенезі: екі тү рлі. Егер тұ щы суда батқ ан жағ дайда, тұ щы су қ анмен осматикалық градиенттің айырмашылығ ына байланысты, альвеоладан тез қ тіп қ ан тамырғ а ө теді. Бұ л оцк ны жә не гемоделюцияны жоғ арылатып, қ кпе ісінуін, эритроциттердің гемолизін, натрий иондарының, кальций, хлор, концентрациясын томендетеді. Тең із суы қ анғ а қ арағ анда гиперосмолярлы болып табылады. Сондық тан қ ан тамырлардан сұ йық тыұ альвеолалар бетіне шығ ады. Ө кпе ісінуі, гиповолемия, ұ анның қ оюлануы, гипернатрийемия дамиды.

174. негізігі симптомдары. Бастапқ ы сатысында шынайы батуда есі сақ талады, қ озғ ыш, қ оршағ ан ортада ориентациясы дұ рыс емес, тері тү сі цианозды, тынысы жиі, жө тел, тахикардия мен артериальді гипертензия содан кейін гипотензияғ а ауысады. Іштің жоғ арғ ы аймағ ы кқ терілген, су жұ тып қ ойғ анғ а байланысты. Жұ тқ ан сумен қ ұ су болуы мү мкін. Агональды кезенінде: есі жоқ, бірақ тыныс алу мен пульс болады. Терісі суық, цианозды. Ауыз бен мұ рыннан алқ ызыл кө піршікті сұ йық тық ағ ады. Жү рек жиырылуы ә лсіз, редкие, аритмиялы. Пульсация тек ұ йқ ы, сан артериясында. Қ арашық рефлексі ә лсіз, тризм- ауызды ашу қ иынғ а соғ ады. Клиникалық ө лім кезең інде науқ астың жағ дай жоғ ары айтылғ андай болады бірақ тынысы мен ұ йқ ы артериясында пульсация болмайды. Қ арашық тары жарық қ а ә сер етпейді.

175. «екіншілікті тұ ншығ у» симптомы

Екіншілікті тұ ншығ у науқ астың суық суғ а тү суінен «ледяной шок», «синдром погружения», суық судың ортаң ғ ы қ ұ лақ қ а жә не жоғ арғ ы тыныс жолдарына ө ткен кезде жү ректің жә не тыныстың рефлекторлы тоқ тауынан дамиды. Клиникалық ө лім тез арада дамиды. Ө кпе суғ а толып ү лгермейді. Екіншілікті тұ ншығ уғ а перифериялық тамырлардың спазмы тә н. Клиникалық ө лім уақ ыты суық суда 6 мин дейін ұ зарады.

Симптомдар: тыныс жолдарынан сұ йық тық шық пайды, тері тү сі ақ шыл, кө з қ арашық тары кең ейген, жарық қ а ә сер етпейді.тыныс алуы, жү рек соғ у жиілігі жоқ.

Кө мек: ЖӨ МР

176. Электротравма патогенезі. Тұ рақ ты токты қ абылдау шегі, денеге енуі 5-10мА ал тұ рмыста қ оданатын ауыспалы токтың қ абылдау шегі 1-10 мА. Жоғ арғ ы кернеулі токтың электр жү йесімен қ атынасы болмасада, «қ адамды кернеу» немесе «вольттық доғ а» ә серінен зақ ымданады. Қ адамдық кернеу дегеніміз жердің екі нү ктелерінің аралығ ындағ ы кернеудің ә р ү рлілігі, қ адам жердегі аралық (0, 8м) болғ анда. Ол жердің электрленуі нә тижесінде кездейсоқ қ ұ лағ анда, жерге орнатылғ ан жоғ арғ ы тогы бар сымнан, найзағ ай жерге енген кезде дамиды. «вольттық доғ а» - кернеулігі бірнеше кВ жоғ ары ток кө зінен электр зарядының ауа арқ ылы бірнеше см-ден 1 метр аралығ ына ауысуы. Бұ л кезде болатын жергілікті кү йіктер – шектелген, бірақ ү лкен терең дікке жайылады. Тө менгі вольттық кү йіктер негізінен тұ рмыста болады. Жоғ ары кернеулі ток жиі ө ндірісте, ауыр зақ ымдар тудырады. Жиі кү йік ауруы дамиды. Магистральды қ ан тамырлардың жекелеген жә не қ осарланғ ан жарақ аттары бұ лшық еттер некрозымен бірге, ішкі мү шелерді зақ ымдайды. Ө лімге ә келеді. Токтың дене арқ ылы жү рген жолы «ток ілмегі» деп аталады. Ең қ ауіптісі жү рек арқ ылы ө тетін.

электрожарақ ат дегеніміз адам организмінде электр тооғ ының зақ ымдауы нә тижесінде мү шелер мен жү йелерде терең функционалды бұ зылыстардың дамуы, ең бірінші – ОЖЖ, қ ан айналым жә не тыныс алу мү шелерінде. Электрожарақ аты электр тоғ ының кө зімен тікелей жанасқ анда ғ ана емес, кездейсоқ кернеу астындағ ы қ алғ ан заттармен жанасқ анда да алуғ а болады, сонымен қ атар қ ашық тық та доғ алы қ атынаста немесе ток фазасының жерге берілуі нә тижесінде. Электрожарақ ат электр тоғ ының ә серіне ұ шырағ ан адамды білмей қ ате босатудан да дамуы мү мкін.

177. Электротравманың негізгі симптомдары. Электротравманың жалпы белгілері: жү рек жұ мысының бұ зылысы (қ арыншалардың фибрилляциясы), тыныс жү йесінде дауыс тесігінің спазмы, диафрагманың клоникалық тырысуы, тыныс алу орталығ ының параличі жә не «электрикалық шоктың» дамуы. Клиникады бұ л жағ дайды «жалғ ан ө лім» деп атайды. Бұ л жағ дайда естің болмауы, тері тү сінің бозаруы «ақ асфиксия» бірінші жү рек тоқ тағ анда немесе «кө к асфиксия» бірінші тыныс тоқ тағ анда, тыныстың тоқ тауы, АД жоқ. Жергілікті белгілері: шынайы электрлік кү йіктер ә рдайым терең жә не қ оң ыр некроз тү рде болады.

178. Электротравмағ а организмнің реакциясының дә режелері.

Классификация по Парамонов Б.А., Порембский Я.О., Яблонский В.П. 2000г

І дә реже- ес сақ талғ ан, қ ысқ а уақ ыттық бұ лшық еттедің тырыспалы жиырылуы

ІІ дә реже – естің жоғ алуымен бұ лшық еттің тырыспалы жиырылуы, тыныс алу мен жү рек функциясы сақ талғ ан.

ІІІ дә реже – естің жоғ алуы, жү рек қ ызметінің немесе тыныстың бұ зылуы

ІV дә реже – моментальді ө лім

.