Тромбоцит

Тромбоцит

Тромбоцит (тромбоцит) (грек, thrombos -тромбы, kytos - жасуша) — қ анның ұ юын қ амтамасыз ететін қ ан жасушасы. Тромбоцит — қ ұ стан бастап тө менгі сатыдағ ы омыртқ алы жануарлар қ анында болады. Сү тқ оректі жануарлар қ анында тромбоцит орнында пішіні ә ртү рлі (дө ң гелек, сопақ, ұ ршық тә різдіт.б.) ұ сақ денешіктер — қ антабақ шалары болады. Тромбоцит — сү йектің қ ызыл кемігіндегі ірі жасушалар — мегакариоциттерден жетіледі. Қ антабақ шалары мегакариоциттер цитоплазмасының мө лшері екі-ү ш мкм ядросыз бө лікшелері. Олар қ анда топтасып орналасады. Қ ан табақ шалары жақ сы боялатын дә нді орталық бө лігі Қ анның ұ ю кезең дері: Белсендірілу фазасы Коагуляция фазасы Ретракция фазасы

Тромбоцит (тромбоцит) (thrombocytos, грек, thrombos -тромбы, kytos - жасуша) — қ анның ү шін қ амтамасыз ететін қ ан жасушасы.

Тромбоцит — қ ұ стан бастап тө менгі сатыдағ ы омыртқ алы жануарлар қ анында болады. Сұ тқ оректі жануарлар қ анында тромбоцит орнында пішіні ә р тү рлі (дө ң гелек, сопақ, ұ ршық тә різді т.б.)

· ұ сақ денешіктер — қ ан табақ шалары болады.

Тромбоцит — сү йектің қ ызыл кемігіндегі ірі жасушалар — мегакариоциттерден жетіледі. Қ ан табақ шалары мегакариоциттер цитоплазмасының мө лшері екі-ү ш мкм ядросыз бө лікшелері. Олар қ анда топтасып орналасады. Қ ан табақ шалары жақ сы боялатын дә нді орталық бө лігі

• грануломерден (хромомерден) жә не біркелкі (гомогенді), шеткі бө лігі — гиаломерден тұ ра  ды.
• протеин, май, кө мірсулар жатады.

Қ ұ стардың жұ мыртқ а жасушаларында ұ рық тың дамуына қ ажет трофикалық қ осындылар сарыуыз тү рінде коп мө лшерде жинақ талғ ан. Май қ осымдылары — май жасушалары — липоциттерде(адипозиттер) қ орланады. Ө те ұ сақ май тамшылары организмнің кө птеген жасушаларында кездеседі. Кө мірсулар жануарлар организмі жасушаларында негізінен гликоген (полисахарид) тү рінде қ орланады. Гликоген, ә сіресе, бауыр жасушаларында, ет жасушалары мен талшық тарында кө птеп кездеседі. Гликоген цитоплазма матриксінің қ ұ рамына да кіреді. Трофикалық қ осындылар — қ оректік заттар қ оры жә не энергия кө зі. Тромбоциттер сү тқ оректілерден басқ а жануарлардың кө пшілігінде қ ан клеткаларынан тү зілетін, ұ сақ, дө ң гелек не ұ зынша келген, тығ ыз ядролы жә не ә лсіз базофильді, цитоплазмалы клеткалар тү рінде кездеседі. Сү тқ оректі жануарлардың қ анында Тромбоциттердің орнында пішіні ә р тү рлі (дө ң гелек, сопақ, ұ ршық тә різді, т.б.) ядросыз, ұ сақ денешіктер (диаметрі 2 – 5 мкм) – қ ан табақ шалары болады. Қ алыпты жағ дайда ересек адамның 1 мм қ анында 180 – 320 мың тромбоцит кездеседі. Қ ан табақ шаларының қ ұ рамында арнайы 4 тү йіршік: (дельта тү йіршіктерінде азенозин екі фосфор жә не аденозин ү ш фосфор қ ышқ ылы, серотонин, кальций иондары; альфалық та – қ ан ұ юына қ атысатын, қ абыну, иммунитет жә не бү лінген тіндердің қ алпына келтіретін ө су факторы; лизосомалық та – гидролиздік ферменттер; пероксисомалық та –каталаза ферменттері) болады, сондай-ақ митохондрия табақ шалардың жылжуын қ амтамасыз ететін микротү тікшелер, гликоген тү йіршіктері, кейде рибосома айқ ындалады. Тромбоциттер сү йектің қ ызыл кемігіндегі ірі клеткалар – мегакариоциттерден жетіледі. Қ ан табақ шалары 8 – 11 тә улікке дейін тіршілік етеді.

Билет

Организмнің ә рбір жасушасының молекулалық қ ұ рамы ү здіксіз жаң арып отырады. Олардың біразы толық бұ зылады да, жаң а молеку-лалармен алмасады, ал кейбіреулері жартылай ө згерістерге ұ шырайды. Осындай ө згерістер ү стінде кейбір заттар ө зінің биологиялық қ ұ нын толық жояды да, тез алмастырылады. Сол себепті кез келген организм ө зінің тіршілік ә рекетін сақ тау ү шін сыртқ ы ортадан қ ұ рылымдық материалдарды қ абылдап отыруғ а мә жбү р болады. Тірі организмдегі осындай химиялық жә не физикалық ө згерістер жиынтығ ын зат алмасу деп атайды.

Жеке жасушалар мен бү кіл организмдегі зат алмасу организмге сыртқ ы ортадан қ орек қ ұ рамында келген қ оректік заттардың ө згерістерімен, жасуша цитоплазмасының қ ұ рамына енуімен байланысты. Демек, зат алмасу дегеніміз тіршілік процестерінің химиялық қ озғ алысы.

Энергия алмасуы деп организмде энергия тү рлерінің бір-біріне ауысуын, тү рленуін жә не қ уатты заттардың жинақ талып, пайдаланылуын айтады.

79-билет -Лимфа жү йесі - жү рек-қ антамырлар жү йесінің бір бө лігі. Лимфа жү йесі арқ ылы ұ лпалардан қ антамырларғ а су, нә руыз, май, зат алмасу ө німдері қ айта ө теді. Бұ л жү йемен мө лдір, тү ссіз сұ йыктық - лимфа ағ ады.^[1] Лимфа қ анғ а ұ ксас болғ анмен қ ұ рамында нә руыз ө те аз жә не ондаэритроциттер болмайды. Лимфа тамырларының қ антамырлардан айырмашылығ ы - лимфа тамырларымен сұ йыктық тек бір бағ ыт бойынша жү рекке қ арай ағ ады. Лимфа жү йесінде артерияларғ а ұ ксас тамырлар болмайды, тек лимфа қ ылтамырлары болады. Лимфа қ ылтамырларының қ антамыр қ ылтамырларынан айырмашылығ ы — лимфа қ ылтамырларының бір ұ шы тұ йык. Олар ұ лпа жасушаларының арасынан басталады. Қ ылтамырлар қ антамырларына қ арағ анда лимфалық қ ылтамырлардың қ абырғ асы ө те жұ қ а. Қ антамыр қ ылтамырларының екі ұ шы да ашық. Лимфа қ ылтамырларыми, жұ лын, шеміршек, қ ағ анақ, кө з бұ ршағ ынан басқ а мү шелердің бә рін торлап жатады.