Студопедия

Главная страница Случайная страница

Разделы сайта

АвтомобилиАстрономияБиологияГеографияДом и садДругие языкиДругоеИнформатикаИсторияКультураЛитератураЛогикаМатематикаМедицинаМеталлургияМеханикаОбразованиеОхрана трудаПедагогикаПолитикаПравоПсихологияРелигияРиторикаСоциологияСпортСтроительствоТехнологияТуризмФизикаФилософияФинансыХимияЧерчениеЭкологияЭкономикаЭлектроника






Рылыс торын жобалау және жобаны бағалау






 

Қ ұ рылыс алаң ындағ ы ғ имараттарда бө лу жұ мыстарын жү ргізу ү шін арнайы геодезиялық торлар қ олданылады, соның ішіндегі ең кө п қ олданылатыны-қ ұ рылыс торы.

Қ ұ рылыс торы дегеніміз - қ абырғ алары ғ имараттың негізгі жә не бас ө стеріне параллель, ал тө белері арнайы белгілермен бекітілген тікбұ рыштар немесе шаршы тү рінде болып келетін геодезиялық тор.

Жергілікті жерде қ ұ рылыс торын жобалау оның жобасын бағ алауғ а сә йкес келеді. Қ ұ рылыс торын жобалау келесі кезең дерден тұ рады:

1. пункттерді орналастыру;

2. жергілікті жерде қ ұ ру ә дісін таң дау;

3. геодезиялық ө лшемдердің дә лдік есебі;

4. пункттердің жобалық координаталарын есептеу;

5. жұ мыс кө лемін жә не жалпы бағ асын есептеу.

1.Торды алдағ ы уақ ытта жобаланатын жә не ағ ымдағ ы, соның ішінде уақ ытша ғ имараттар кө рсетілетін қ ұ рылыс бас жобасында жобалағ ан ың ғ айлы болып табылады. Қ ұ рылыс торының формасы ғ имаратты орналастыру сипаттамасына, олардың тағ айындалуына жә не рельефтің артық шылық тарына тікелей байланысты. Геодезиялық ө лшемдердің ың ғ айлы, пункттердің ө згермей жә не пункттер арасы кө рінетіндей етіп, сонымен қ атар жобаланатын ғ имарат фигураның ішіндегі тор сызығ ына жақ ын болатындай етіп қ ұ рылыс торын жобалау қ ажет.

2. Жергілікті жердегі қ ұ рылыс торы диагональсыз тө ртбұ рышты, қ иылыстыру (бұ рыштық, сызық тық, аралас), полигонометрия, трилатерация жә не триангуляция ә дістерімен қ ұ рылады. Соның ішінде полигонометрия жә не диагоналсыз тө ртбұ рыш ә дістері жиі қ олданылады.

3. Пландағ ы жә не биіктік бойынша қ ұ рылыс торының дә лдігі қ ұ рылыс

алаң ының ө лшемі, қ ұ рылыс тү ріне байланысты болып, СНиП 3.01.03-84 «Қ ұ рылыстағ ы геодезиялық жұ мыстар» бойынша регламенттеледі.

Қ ұ рылыс торларын бө лудің бірнеше тү рі бар. Соның екеуі кең інен тарағ ан: ө стік ә діс жә не редуциялау ә дісі.

Ө стік ә діс келесідей болады. Бекітілген бастапқ ы бағ ыттарғ а негізделе отырып, жер бетінде екі қ атаң перпендикулярлы ө стер салынады. (4-сурет)

 

 

Сурет 4. Екі қ атаң перпендикуляр ө с

Алынғ ан ө стік бағ ыттар бойымен центрден тордың жақ тарына тең болатын қ иық тар алынады. Осы ө лшемдерді динамометрді тарта отырып шкалалық лентамен жү зеге асыру жә не компарирлеу ү шін тү зетулер мен жер бетінің ең істігін жә не температурасын ескеру қ ажет.

a, c, l, g соң ғ ы нү ктелерінде тура бұ рыштар қ ұ рылып, ары қ арай периметр бойынша бө луді жалғ астырады. Бұ л ә дісте қ ателердің жиналуынан қ ұ тылмайтындық тан жақ тардың ұ зындық тары жобалық тардан

ерекшеленеді жә не барлық бұ рыштар қ атаң 900-қ а сә йкес келмейтін болады. Алынғ ан қ ателердің ө лшемдері тордың жақ ын пункттерінің орнын ауыстыру арқ ылы кішірейтілуі мү мкін.

Осылайша, алаң да тордың қ ұ рылғ ан жақ тары мен тө рт полигон алынады.Осыдан кейін полигон периметрі бойынша тұ рақ ты белгілер қ ойылады, олар бойынша 1 разрядты полигонометриялық жү рістер салынады, оларды тең естіріп, полигондардың шекараларында орналасқ ан барлық пункттердің координаттарын алады.

Ішкі нү ктелерді 2 разрядты полигонометриялық жү рістерден немесе тұ стама бойынша қ иылыстыру кө мегімен алады.

Ө стік ә дісті ә детте қ ұ рылыс алаң ы салыстырмалы кіші немесе дә лдікті қ ажет етпейтін жә не пункттердің 3-5 см ө зара орналасуының қ ателеріне кө ң іл бө лінбейтін жағ дайда қ олдануы мү мкін.

Жер бетінде ү лкен кә сіпорындарды жобалау жә не бө лу ү шін редукциялау ә дісін қ олдану тиімді, бұ л ә діс қ ұ рылыс торының элементтерін анық таудың жоғ арғ ы дә лдігін қ амтамасыз етеді. Бұ л жағ дайда алдымен торды ә деттегі теодолиттік жү рістің дә лдігімен жү зеге асырады жә не оны уақ ытша белгілермен бекітеді. Осыдан кейін геодезиялық негіз қ ұ рып, полигонометрияны салады, осының нә тижесінде уақ ытша белгілермен бекітілген барлық пункттердің координаттарын анық тайды.

Алынғ ан координаттарды жобалық пен салыстырады да, алдын ала бө лінген тордың ә рбір пунктін қ оюғ а болатын редукциялардың ө лшемін анық тайды. Редуциялаудан кейін тор пункттерін тұ рақ ты темір бетонды белгілермен бекітеді.

Тордың уақ ытша белгілерінің координаттары белгіленген дә лдікке байланысты жә не жердің сипаттамаларына байланысты микротриангуляция, микротрилатерация, полигонометрия жә не диагональдарсыз тө рт бұ рыштар ә дісімен анық талуы мү мкін.

Қ ұ рылыс торын жобалау. Қ ажетті дә лдіктегі қ ұ рылыс торын жабалауды, оны қ ұ рудың ә дісін таң дау ү шін принципиалды бастапқ ы орындарды орнату қ ажет.

Қ ұ рылыс торының дә лдігіне қ ойылатын талаптар мыналар:

1) қ ұ рылыстың мақ сатына, ө з арасында технологиялық сызық тармен байланысына, оның ө лшемдеріне байланысты бө лу жұ мыстарының дә лдігіне қ ойылатын талаптар;

2) қ ұ рылыс торының пункттерін бө лу жұ мыстарының ө ндірісі ү шін қ олдану тә ртібінің талаптары.

Екінші пунктке нақ тырақ тоқ талайық, себебі бө лу жұ мыстарының жә не қ ұ рылыс торының дә лдік нормаларының арасындағ ы байланыс ашық кө рінеді. Қ ұ рылыс торын жобалау кезінде қ ұ рылыс торының қ олданылу сипатын ескеру қ ажет. Осы қ асиеті бойынша қ ұ рылыс торлары екі типке бө лінуі мү мкін. (А жә не В)

Тордың бірінші типі І жә не ІІ пункттерден Р жә не Q қ ұ рылыс нү ктелерін тә уелсіз анық тау есебінен қ ұ рылады. Бұ л жағ дайда РQ қ ұ рылысының ұ зындығ ын анық тау қ атесі келесі қ ателерден жиналады:

(7)

мұ ндағ ы, m1-II – І жә не ІІ пункттерінің ө зара орналасуының қ атесі; mα жә не mβ – тор жақ тарының перпендикулярлығ ын анық таудың орташа квадраттық қ ателері; mb жә не mc – b жә не c арақ ашық тық тарды қ алдырудың орташа квадраттық қ ателері, тордың жақ тарындағ ы А жә не В нү ктелерінің дә л емес тіркелуін қ оса алғ анда. (5-сурет)

 

Сурет 5. Қ ұ рылыс ұ зындығ ын анық тау

 

8 формулада тордың жақ тарының РQ ұ зындығ ын анық тау дә лдігіне қ арағ анда 2-3 есе дә лірек анық талу қ ажеттілігі кө рінеді.

Тордың екінші типі оның пункттерін қ олдану кезінде алдымен А нү ктесі жә не АВ бағ ыты орындалады да, содан кейін қ ажетті дә лдікпен тікелей РQ арақ ашық тығ ы салынатынымен сипатталады, бұ л жерде:

 

mPQ = ml (8)

Бірінші типті (А типті) торды ү лкен ө ндірістік кешендерді салу кезінде қ ұ рғ ан жө н. Бұ л жерде ө лшемдердің қ осымша дә лдігі қ осымша шығ ындарды тудыратынын ескеру керек. Алайда осындай тордың пункттерінен шұ ғ ыл тү рде сызық тық ө лшемдер ү шін қ арапайым қ ұ ралдардың кө мегімен бө лу жұ мыстарын жү зеге асыруғ а болады.

 

Кесте 9 Жіберілетін қ ателіктер

 

Жіберілетін қ ателіктердің белгіленуі Тор разрядтары
1 разряд 2 разряд 3 разряд 4 разряд
1: 20 000 1: 10 000 1: 5000 1: 3000
10// 20// 20// 30//
10 см 10 см 10 см 10 см

 

 

Екінші типті (В типті) торды қ ұ ру шығ ындарды аз қ ажет етеді. Осындай торды технологиялық сызық пен біріктірілген ғ имараттарды бө луді қ амтамасыз еткен кезде қ ұ рғ ан жө н (сурет 6). Бұ л жағ дайда тордың пункттерінен ғ имараттың басты ө стерін шығ ару тиімдірек. Бұ л ү шін тор пункттерінен А жә не В нү ктелерін шығ арып, осыдан кейін АВ сызығ ының бойынан ө стердің байлауын ары қ арайғ ы 1-8 нү ктелерін А жә не В нү ктелерінен бө леді. (6-сурет)

 

Сурет 6. Технологиялық сызық пен біріктірілген ғ имаратты бө лу

 

Бө лу негізінің ерекше ділдігін қ ажет ететін қ ұ рылыстар ү шін қ ұ рылыс торларын жеке жобалау тиімді. Қ ұ рылыс торын қ олдану тә ртібімен байланысты тағ ы бір маң ызды сә т, бұ л оның жақ тарының жобада жіберілетін ауытқ улар болып табылады. Қ ұ рылыс торының пункттері бө лу жұ мыстары ү шін тең дең гейде қ олданылуы мү мкін болғ андық тан, бір тө беде бірігетін квадраттардың жақ тарын анық таудың тең дә лдігін талап ету қ ажет. Егер анық тау ү рдісінде барлық жақ тар анық талмаса, онда мұ ндай шарт ө зара орналасу қ ателерінің шамалы тең дігі тү рінде болуы мү мкін.

Қ ұ рылыс торының пункттері бойынша ІІІ – ІV класты нивелирлеу жү рістері салынады.






© 2023 :: MyLektsii.ru :: Мои Лекции
Все материалы представленные на сайте исключительно с целью ознакомления читателями и не преследуют коммерческих целей или нарушение авторских прав.
Копирование текстов разрешено только с указанием индексируемой ссылки на источник.