Лимфа түйіндерінің құрылысы.

Дә ріс №7

Тақ ырыбы: «Лимфа жү йесінінің дамуы, оның веналық арнамен байланысы. Лимфа жү йесіне жалпы шолу, оның қ ызметтері. Лимфа тамырлардың, капиллярлардың қ ұ рылыс ерекшеліктері. Лимфа ағ ысының коллатеральді жолдары. Адам денесінің жеке аймақ тарының лимфа жү йесі».

Жоспары:

Лимфа жү йесіне қ ысқ аша сипаттама.

Лимфа жү йесінің қ ызметі.

Лимфа жү йесінің қ ұ рылысы.

Кеуделік лимфа жолы.

Тимус, қ ұ рылысы, қ ызметі.

Лимфа тамырлары мен тү йіндерінің таралу заң дылық тары.

1. Лимфа жү йесіне қ ысқ аша сипаттама.

Лимфа жү йесі:

1. Лимфа капиллярларынан.

2. Мү шелер ішкі ө рімінен.

3. Лимфа тү йіндерінен.

4. Мү шелер сыртқ ы лимфа тамырларынан.

5. Лимфа сабауларының қ ұ рамына кеуделік лимфа жолы жә не оң лимфа жолы кіреді.

2. Лимфа жү йесінің қ ызметі:

1.Резорбциялық (ұ лпалардан коллоидты ерітінділер мен белокты заттардың резорбциясы).

2.Транспорттық (судың жә не ондағ ы ерітілген кристалдардың сің ірілуі).

3.Барьерлік-ұ лпалардан бактериялардың жә не бө тен заттардың алынуы.

4.Гемостаз.

5.Қ анның сұ йық бө лігінің депосы.

6. Лимфоциттердің циркуляциясы жә не қ алыптасуы.

3 .Лимфа жү йесінің қ ұ рылысы.

Лимфа капиллярлары соқ ыр басталады.Лимфаның ағ ысы бір бағ ытта жү реді. Капиллярдың қ абырғ асы эндотелиалді клеткалардан қ ұ ралғ ан. Капиллярлардың диаметрі 12-40-60 мкм-ғ а дейін.

Лимфа капиллярлары мида, кө з алмасында, ішкі қ ұ лақ та, бауырдың бө лшегінде, сү йек миында, гипофизде, эпифизде, плацентада жоқ.

Лимфа капиллярлары мен қ ан-тамырлардың аралық звеносы-посткапиллярлар, оларда клеткалар мен бірге қ ақ пақ шалар болады.

Лимфа тамырлары венаның қ ұ рылысына ұ қ сас, диаметрі 0, 2 мм дейін ү лкейеді, олар 2 немесе 3 қ абаттық қ абырғ адан тұ рады, қ ақ пақ шалар интиманың қ атпарларынан пайда болады.

Лимфа тү йіндері дененің бү гілетін беткейі аймағ ында, ірі тамырлардың маң ында топ-топ болып орналасады.

Лимфа тү йіндері 2 топқ а болінеді:

1. Қ озғ алыс аппаратының тү йіндері (бастың, мойынның, аяқ тың, қ олдың, иек-асты, қ ұ лақ маң ы, қ олтық тық жә не т.б.).

2. Қ уыстардың тү йіндері-кеуде, қ ұ рсақ. Осы тү йіндердің ішінде қ абырғ алық (париеталді) жә не висцералді тү йіндер болады. Лимфа тү йіндерінің 50 топқ а дейін тү рлері белгілі.

Ә рбір аймақ тық топ лимфа тамырларын дененің сә йкес аймағ ынан алады. Лимфа тамырлары лимфа тү йіндеріне олардың ішке майысқ ан беткейінен тү йіннің қ ойнауына кіреді. Лимфа тү йіндерден ө тіп шығ аратын тамырларғ а жиналады. Шығ аратын тамырлардың саны, ә келетінге қ арағ анда аз, ал диаметрі ү лкен.

Тү йіннің негізгі қ ызметтері.

1. Гемопоэтикалық, жә не иммунопоэтикалық.

2. Қ орғ аныш-фильтрациялық.

3. Алмасу.

4. Резервуарлық.

Лимфа тү йіндерінде лимфоциттер пайда болады, сондық тан қ антамырлар мү шесіне жатады. Олар кеуделік лимфа жолы немесе оң лимфа жолы арқ ылы қ анғ а, дә лірек венағ а қ ұ йылады.

Лимфа тү йіндерінің қ ұ рылысы.

Лимфа тү йіндері сопақ ша немесе дө нгелек пішіндес, қ артайғ анда-лента тә різді. Тү йін қ ақ пасынан артерия жә не нерв вена шығ ады.

Лимфа тү йіні сыртынан дә некер ұ лпалы капсуламен қ оршалғ ан. Тү йіннің ішіне капсуладан, оның паренхинасына жінішке аралық тар-трабекулар ө теді. Трабекулалар тү йіннің қ ақ пағ ы аймағ ынан басталады.

Тү йіннің паренхимасы қ ара тү сті қ ыртыс заттан, жә не жарық милы заттан тұ рады. Қ ыртыс заты капсулағ а жақ ын, ал милы заты тү йіннің орталық бө лігінде орналасады.

Капсула мен трабекуланың бір жағ ынан жә не тү йіннің паренхимасының арсында жінішке санылау, синус орналасады.

Синустар былай бө лінеді:

1. Шеттік – капсуланың астында, капсула мен қ ыртыс заттың арасында.

2. Қ ыртыс аралық – трабекула мен қ ыртыс заттың арасында.

3. Милы аралық – милы затта.

4. Қ ақ палық синус – тү йін қ ақ пағ ында.

Шеттік синусқ а лимфа тамыры ашылады. Қ ақ палық синустан шығ арылатын лимфа тамырлары шығ ады. Негізгі лимфа сабауы болып кеуделік лимфа жолы саналады.