Ішкі ағзалар және ішкі ағзалар жүйесі.

ДӘ РІС №2

Тақ ырыбы: Ішкі ағ залар туралы ілімге кіріспе. Ас

Орыту тү тігінің жоспары. Тыныс алу ағ заларының дамуы мен функциональдық анатомиясы. Несеп- жынысжү йесінің функциональдық анатомиясы жә не дамуы. Даму ақ аулары.

Жоспары:

Ішкі ағ залар туралы ілім.

Ішкі ағ залар жә не ішкі ағ залар жү йесі.

Ас қ орыту жү йесі қ ұ рылысының жалпы жоспары, оның функциональдық анатомиясы.

Ас қ орыту жү йесі эмбриогенезінің элементтері.

Тыныс алу жү йесінің жалпы қ ұ рылысы.

6. Жоғ арғ ы тыныс жолдары:

A. Сыртқ ы мұ рын, қ ұ рылысы.

B. Мұ рын қ уысы, қ ызметі.

7. Тө менгі тыныс жолдары:

A. Кө мей, қ ұ рылысы, қ ызметі.

B. Бронхиальді ағ аш.

C. Альвеолярлық ағ аш.

Кпе, ө кпе қ ызметі.

Плевра, қ ұ рылысы, бө лімдері, шекаралары.

Кө кірек, бө лімдері.

Несеп жү йесіне жалпы шолу.

Бү йректің макроскопиялық қ ұ рылысы.

Бү йректің фиксациялық аппараты.

Бү йректің қ ұ рылымдық -функциональдық бірлігі. Зә рдің тү зілу кезең дері. ЮГА.

Несеп ағ ардың, несеп қ уығ ының, несеп жібергіш ө зектің функциональдық анатомиясы.

16. Жатырдың, жатыр тү тігінің жә не жұ мыртқ аның

Функциональдық анатомиясы.

17.Еннің қ абық тары жә не олардың туындылары:

Еннің умағ а тү су процесі

Еннің функциональдық анатомиясы

Ішкі ағ залар туралы ілім.

Біз анатомия пә нінің жаң а бө лімі-спланхнологияны оқ уды бастаймыз. Грек тілінен аударғ анда ішкі мү шелер туралы мағ ынаны білдіреді. Сонымен, спланхнология-ішкі мү шелердің дамуын, қ ұ рылысын, қ ызметін оқ итын ғ ылым.

Ә сіресе, бұ л мү шелер кеуде, қ ұ рсақ жә не жамбас қ уыстарында жә не де бас пен мойында орналасады. Ішкі мү шелерді келесі жү йелерге бө луге болады: ас қ орыту, тыныс алу, несеп-жыныс.

Ішкі мү шелер бө лімінде жолдары жоқ бездерде оқ ылады, оларды ішкі секцереция аппаратына біріктіреді. Барлық ішкі мү шелер меншікті тегіс мускулатурағ а, қ ұ рсақ қ абырғ асының кернеуіне немесе кө кеттің дем алу қ озғ алысына байланысты. Барлық ішкі мү шелерді қ уысты жә не паренхиматоздық мү шелер деп бө леді. Тү тікше мү шелердің ү лкен немесе кіші диаметрі болып, олардың қ абырғ асы қ уысты шекаралайды. Паренхиматоздық мү шелер жұ мыс ұ лпасынан қ ұ ралады, ұ лпаның қ ұ рамына дә некер ұ лпасы строма жә не клеткалық элементтер кіреді. Паренхиматоздық мү шелерге бауыр, бү йрек, ұ йқ ы безі, ө кпе жә не т.б. жатады.

Ішкі ағ залар жә не ішкі ағ залар жү йесі.

Барлық мү шелерді соматикалық жә не ішкі мү шелер деп бө луге болады. Соматикалық мү шелерге тері жә не тірек-қ имыл аппараты кіреді. Тірек-қ имыл аппараты қ уыстардың қ ұ рылуына керек немесе ішкі мү шелердің орны болып табылады, сонымен қ атар қ имыл-қ озғ алыс қ ызметін атқ аруғ а кө мек етеді. Ішкі мү шелер организмнің трофикасын немесе ө мір сү руін қ адағ алайды.

Мү ше-ол эмбриогенезде, онтогенезде, филогенезде шығ у тегі мен дамуының жалпылығ ына байланысты барлық ұ лпалардың жү йесі.

Ә рбір мү шенің қ ұ рамында белшілі структурасы жә не барлық ұ лпалардың арасындағ ы функциональдық ө зара байланыс бар, бірақ бір ұ лпаның басым болуы керек.

Мысалы: бауырда ұ лпалардың барлық тү рі бар, бірақ эпителий кө п, сонымен қ атар дә некер ұ лпа (ретикулярлық ұ лпа), эластикалық жә не коллаген талшық тары, тегіс бұ лшық еттік жә не нерв ұ лпасы бар. Онтогенездің кезең деріндегі мү шелер саны ә р тү рлі. Мысалы: кейбір мү шелер эмбрионда бар, ол ересектерде жоқ; (клоака, несеп жолы, желбезек доғ алары). Мү шелер жү йесі дегеніміз бір ұ рық тан дамитын, жалпы қ ызмет атқ аратын жә не анатомиялық -топографиялық байланысқ ан кө п мү шелердің жиынтығ ы.

Аппарат жә не мү шелер жү йесі:

1. Тірек-қ имыл жү йесі.

2. Ас қ орыту мү шелер жү йесі.

3. Тыныс алк мү шелер жү йесі.

4. Жү рек-тамыр жү йесі.

5. Нерв жү йесі.

6. Несеп аппараты.

7. Жыныс аппараты.

8. Сенсорлық аппараты.

9. Ішкі секреция бездері.