Абсолюттік жалпыадамзаттық құндылықтар. Олардың адам тұлғасының құрылымен байланысы.

Абсолюттік (мә ң гілік) жалпыадамзаттық қ ұ ндылық тар у ақ ытқ а бағ ынбайтын, ешқ андай ортамен қ оғ аммен шектелмейтін, бү кіл адамзат ү шін маң ызы зор қ ұ ндылық тар

Абсолюттік (мә ң гілік) жалпыадамзаттық қ ұ ндылық тар тұ лғ ағ а рухани-адамгершілік білім берудің негізгі ө зегі болып табылады.

Абсолютті жалпыадамзаттық қ ұ ндылық тар адам бойына, тумысына берілген сый жә не адамның рухани дамуының барлық кезең іне нә р береді.

Абсолютті жалпыадамзаттық қ ұ ндылық тарды оқ ыту ү дерісіне енгізу адамның ізгілікті қ асиеттерін ашуғ а, оның рухани дамуына ық пал етеді.

Негізгі бес абсолюттік жалпыадамзаттық қ ұ ндылық тарды атап айтар болсақ: ақ иқ ат, сү йіспеншілік, дұ рыс ә рекет, ішкі тыныштық, қ иянат жасамау.

1. Ақ иқ ат деп – адамның объективтік ө мір шындығ ын дұ рыс, дә л бейнелеуін, оны санағ а ө мірде қ андай болса, сондай кү йінде тү сіруін айтады.

2.СҮ ЙІСПЕНШІЛІК

Сү йіспеншілік – дү ниені ө згертуге бейім, ө мір беруші жә не демеуші қ уатты энергия.

3. ДҰ РЫС Ә РЕКЕТ

Дұ рыс ә рекет - жү ректен шығ ып, сосын сө з ретінде бейнеленетін жә не іс-жү зінде қ олданылатын қ ұ ндылық.

4. ІШКІ ТЫНЫШТЫҚ

Адам ақ иқ атты, сү йіспеншілік пен дұ рыс ә рекет істегенде ғ ана жан тыныштығ ын табады.

5.Қ ИЯНАТ ЖАСАМАУ

Қ иянат жасамау – басқ аларғ а зиян келтірмей ө мір сү ру.

Егер осы қ ұ ндылық тарды ағ ашқ а тең еп кө рсек, ағ аштың тамыры – мә ң гілік қ ұ ндылық тар, оны ақ иқ атқ а тең ейміз. Ағ ашқ а қ ұ ятын суды, сү йіспеншілік деп алайық. Егер мә ң гілік қ ұ ндылық тарды, ақ иқ атты, сү йіспеншілікпен тү сінсек, суарсақ, ә рқ ашан ә рекетіміз дұ рыс болады.Яғ ни, ағ аштың дің і тү зу ө седі. Ә рекетіміз дұ рыс болса, ішімізде тыныштық орнайды. Яғ ни, ағ аш бү ршік жарады. Ішімізде тыныштық орнаса, біз ешқ ашан қ иянат жасамаймыз, тіпті ойламаймыз да. Яғ ни ағ аш жемісін береді. Ақ иқ ат, сү йіспеншілік, дұ рыс ә рекет, ішкі тыныштық, қ иянат жасамау - бұ л мә ң гілік бес қ ұ ндылық адамның ұ лтына, нә сіліне, ортасына, дініне қ арамайтын, уақ ытпен ө згермейтін қ ұ былыс.

Ішкі ү йлесімдікке қ ол жеткізу ү шін адам ойы, сө зі, ісі адами тұ лғ аның мынадай аспектілеріне сә йкес келетін жалпыадамзаттық қ ұ ндылық тарғ а сай болуы тиіс.

Қ иянат жасамау – рухани дең гей

Ақ иқ ат – интеллектуалдық дең гей. (ажырату, интуиция)

Сү йіспеншілік – адамгершілік дең гей (ментальді, ақ ыл-ой, сө з)

Тыныштық – эмоциялық дең гей

Дұ рыс ә рекет – физикалық дең гей

Ә рекет арқ ылы сү йіспеншілік- Дұ рыс ә рекет
Сезім арқ ылы сү йіспеншілік- Ішкі тыныштық
Ой жә не сө з арқ ылы сү йіспеншілік- Ақ иқ ат
Тү сінісу арқ ылы сү йіспеншілік- Қ иянат жасамау

Абсолюттік жә не салыстырмалы ақ иқ ат. «Тап қ азір» сә тінің кү ші. Адам ө міріндегі шындық тың мә ні, оның ар – ұ жданмен байланысы.

Осы шақ пен ө мір сү рің із.Мен болашақ ты болжағ ым келмейді. Мені қ азіргі іс-ә рекетім толғ андырады, Жаратушы мағ ан болашақ ты болжай алатын билік

берген жоқ. Мен мына нә рсені тү сіндім – Осы шақ пен ө мір сү ріп, оны қ абылдай алу керек, алғ а қ арай ұ мтылуғ а кедергі болып жатқ ан ішкі қ арсылағ ымызды жең уге ұ лы жол осы. Неге? Ө йткенісіз осы шақ пенө мірсү рсең із, ондасізболашақ та не болатынына ү ң іле бермейсіз, себебісіз болашағ ың ызды билей алмайсыз ғ ой. М.Ганди

Барлығ ының қ айнар кө зі болып табылатын тек бір ғ ана ақ иқ ат бар, ол абсолюттік ақ иқ ат.Сен оны тапқ ан кезде ғ ана, сенің іс ә рекетің онымен ү йлесім табады.

Ақ иқ ат- кө пқ ырлылық тың біртұ тастығ ы тү сіну, ө зін бә ріне қ атысы бар. Адам ү шін шындық ты айту ө те маң ызды. Жалғ ан сө йлеу адамғ а кү йретуші, кері ә сер етеді.Ә рқ ашан шындық ты айту керек.шындық ты ө те жұ мсақ жеткізу керек.

Ақ иқ атты тануғ а ұ мтылыс адамды ө зіне мынандай сұ рақ тар қ оюғ а итермелейді:

Мен кіммін?

Менің ө мірдегі мақ сатым не?

Қ азіргі сә тте қ алайша толық ө мір сү ре аламын?

Ө зімнің ішкі «Менімді» қ алай тани аламын?

1. Мен кіммін?

Бұ л менмін.Мен бармын, яғ ни мә ң гілікпін. Мен осы келген қ онақ пын. Денем ө лсе де мен ө лмеймін.Менікінің барлығ ы уақ ытша.

Ақ ыл мен жан -мен ө зім, тә н менікі

«Мені» «Менікінің» мағ ынасы екі

«Мен» ө лмекке тағ дыр жоқ ә уел бастан,

«Менікі» ө лсе ө лсін, оғ ан бекі

Ө лсе, ө лер табиғ ат адам ө лмес,

Ол бірақ қ айтып келмес,

«Мені» мен «менікінің» айрылғ анын,

Ө лді деп ат қ ойыпты ө ң шең білмес- деп ұ лы Абай жырлағ ан.

2.Менің ө мірдегі мақ сатым.

Ө зімнің шынайы болмысымды тану, ө йткені Ақ иқ ат адамның шынайы болмысы. Ақ иқ атты жете тү сіну адамның ішкі кең істігін толтыратын энергияның қ уаты ағ ынына жол ашады.Бес қ ұ ндылық арқ ылы ақ иқ атқ а жете аламын.

3.Қ азіргі сә тте қ алайша толық ө мір сү ре аламын?

Яғ ни бү гінгі сә тпен ө мір сү руі керек.Кешегі кү н тарих.Оны қ айтарып ала алмаймыз.Ертең гі кү н болашақ.Бү гінгі кү н ертең гі кү ннің жемісі.Сондық тан дә л бү гінгі кү нмен жү ру керек. Ә рекетің ді сү йіспеншілікпен жасасаң, ол дұ рыс ә рекет болмақ.Ертең гі кү ні сол дұ рыс ә рекетің нің жемісін кө ресің.

4. Ө зімнің ішкі «Менімді» қ алай ғ ана тани аламын?

Шынайы болмысымды тануда жалпы адамзаттық қ ұ ндылық тар арқ ылы ө з менімді танимын.Кез келген сә тті жақ сы шығ арып салу арқ ылы ішкі жан дү ниемді тани аламын.

Ақ иқ атты жарық қ а шығ аруғ а оқ ытудың мақ саты – баланың шынайы болмысын іздеуіне жә не бұ л ізденіс – ө мірдің басты мақ саты екенін жете тү сінуіне кө мектесу, ө йткені Ақ иқ ат –адамның ішкі кең істігін толтыратын энергияның қ уатты ағ ынына жол ашады.

Ақ иқ ат – барлығ ының бастауы, тү п тамыры.Ақ иқ ат дә н секілді, ішіміздегі нә ріміз, рухымыз.

Біздің ә рқ айсымызда ү ш тұ лғ а бар:

Біріншісі- біздің физикалық тә німізді саналы тү рде сезінеміз.

Екіншісі –басқ а адамдардың біз туралы ойларынан қ алыптасатын болмыс.Кө птеген адамдар жалғ ан бетперде арқ ылы ө зінің білікті, кө ң іл қ ойып, сыйлауғ а тұ рарлық адам екендігіне басқ аларды да, ө здерінде сендіруге тырысады. Бұ л екеуі де нағ ыз жә не мә ң гілік болып табылатын ішкі рухани нұ рдың тө ң ірегінде қ ұ рылғ ан болмыс.

Ү шіншісі – сү йіспеншіліктен жаратылғ ан шынайы жә не нағ ыз болмыс.

Біз қ азір жә не ә рқ ашанда сә улелінұ р болып табыламыз. Ө зін- ө зі жү зеге асыру (ө мірден орнын табу) дегеніміз – осы сә уленің нұ рына қ осылу.

Жү ректі айналып ө ткен барлық іс-ә рекет шын мә нінде біздің шынайы Болмысымызды қ абылдауғ а жә не кө рсете білуге ә сер ететін жә не кедергі жасайтын соқ ырлық қ а жатады.

Барлығ ы қ арапайым, ақ иқ атты ө зің нен табуың керек, ө зің нен іздеуің керек, барлығ ы біртұ тас, бө лінбейтін бү тін екенін тү сінуің қ ажет. Тек бір-бірімізге қ ол созып, жақ сылық пен ә ділеттілікті, мейірімділік пен сү йіспеншілікті, бейбітшілік пен татулық ты асқ ақ татуымыз керек.

Ақ иқ аттың мә ні – іс жү зінде болғ ан нірсені немесе ойды шынайы жеткізу.Ақ иқ атқ а жү гіну айтқ ан - істеген, кө рген немесе естіген нә рсені дә л жеткізу болып табылады.

Мысалы: Бір ү йге ұ ры тү седі. Полиция екінші кү ні ол адамды ұ стап алады, ә рине ол мойындамайды. Алайда оның Ар- ұ жданы оның есіне салып тұ рады.Сө з ар- ұ жданды басшылық қ а алса, ол ақ иқ атқ а айналады.

Ақ иқ ат ү шін қ иындық тарғ а жолығ уың мү мкін.Бірақ қ иындық тан қ ашып, ө тіріктің жолына тү суге болмайды. Ө тірік айтып, қ иындық тан қ ұ тылуың ыз мү мкін, бірақ мезгілі келген кезде, сіз ауыр сынақ қ а кезігесіз.

Барлығ ы қ арапайым, ақ иқ атты ө зің нен табуың керек, ө зің нен іздеуің керек, барлығ ы біртұ тас, бө лінбейтін бү тін екенін тү сінуің қ ажет. Тек бір-бірімізге қ ол созып, жақ сылық пен ә ділеттілікті, мейірімділік пен сү йіспеншілікті, бейбітшілік пен татулық ты асқ ақ татуымыз керек.Дұ рыс ә рекет ақ иқ ат жолын ұ стау болып табылады.

Егер, мү мкін болғ анша жиірірек ө з тыныс алуың ды ұ ғ атын болсаң, ә ркез ол туралы есің е алсаң, осылайша жыл бойы істесең пайдасы мол болар еді.

Тыныс алуды ұ ғ ынуың сені осы сә тке итермелейді, ал бұ л барлық ішкі трансформация ү шін кілт. Тыныс алуды ұ ғ у арқ ылы сен абсолютті қ атысасың. Сен сондай-ақ, бір мезетте ойланып жә не тыныс алуды ұ ғ а алмайтының ды ескересің. Тыныс алуды ұ ғ ыну арқ ылы ақ ылғ а тоқ тау салады. Шебер жалғ ан жә не ақ иқ ат жақ сы мен жаман хабарғ а бірдей мойын бұ рады. Ол ү шін тек бір ғ ана сә т бар жә не сол сә т табиғ и.

Барлығ ы бір уақ ыт бойынша жә не бір уақ ытта нақ осы сә тте ө тіп жатқ андай болады.

Адам ү шін шындық ты айту ө те маң ызды. Жалғ ан сө йлеу адамғ а кү йретуші, кері ә сер етеді, (Профессор П.П.Гаряевтің толқ ындыгенетика бойынша ең бегінде ү дерістің молекулалық -жасушалық дең гейде қ алай ө тетіні жан-жақ ты сипатталғ ан). Ә рқ ашан шындық ты айту керек. Шындық ты ө те жұ мсақ жеткізу керек. Егер шындық адамның жү регін жаралайтын болса, онда ү ндемеген дұ рыс.

8 дә ріс. Сү йіспеншілік ө зін - ө зі танудың негізін қ алаушы қ ұ ндылық.

Мақ саты. Студенттерге сү йіспеншілік ө зін - ө зі танудың негізін қ алаушы қ ұ ндылық екендігін тү сіндіру.