Пулеметтың негізгі бөліктері және механизмі, олардың атыс негізіндегі жұмысы

Пулемет келесі негізгібө ліктерден жә не механизмдерден тұ рады: Ствол, қ ақ пақ ты ствол қ орабы, қ абылдағ ыш жә не қ олданбалы негізгі (тек ПК жә не ПКС пулеметтарында), газ шығ арғ ыш поршенді қ ақ пақ рамасы, қ ақ пақ, бағ ыттағ ыш стерженді қ айтарғ ыш серіппе, газ поршенінің мұ ржасы сошкамен бірге (тек ПК жә не ПКС пулеметтарында), ату ілмек механизмі жә не электірлі – ату ілмек механизмі.

Пулемет қ ұ рамына - ленталы қ орап, керек жарақ тар, белдік, чехол жә не қ осымша стовол, холостой оқ тармен атуга арналган қ осымша бө ліктер мен керек жарақ тар.

Пулеметті автоматты жұ мысы порох газының энергиясын қ олдануғ а негізднлген. Ол ствол каналы арқ ылы газ поршынының қ ақ пақ рамасына апарады. Ату кезінде оқ қ а ә сер етуші порох газының бө лігі стволдағ ы тесік арқ ылы газ камерасына барып, газ поршенінің алдың ғ ы бө лгіне қ ысым кө рсетіп поршенді қ ақ пақ рамасымен бірге артқ а лақ тырады.Қ ақ пақ рамасы артқ а кеткенде қ ақ пақ қ а қ ысым келтіріп гильзаны потроннан шығ арып ствол қ орабынан сыртқ а лақ тырады, тағ ы бір оқ ты лентадан шығ ару жә не оны қ абылдағ ышқ а салу, қ абылдағ ыштағ ы лентаны солғ а жылжытып қ айтарғ ыш серіппе қ ойылады.

Қ ақ пақ тың қ осылуы қ ақ пақ рамасының осы бойынша солғ а айналуымен жү зеге асырылады, нә тижесінде қ ақ пақ тың шығ ың қ ы жері ствол қ орабының ату қ ысымынан шығ ады.Қ ақ пақ рамасы артқ ы кү йінде шектеуішке соғ ылып қ айтарыш серіппе кө мегімен алғ а жылжыйды.Егер шү рітпені басса, қ ақ пақ рамасы қ ақ пақ пен бірге кідірместен алғ а қ озғ алысты жалғ астырады, қ ақ пақ тық жібергенменоқ ты қ абылдағ ыштан итеріп оны потрондық қ а жібереді, ұ стағ ыш лентадан тағ ы бір оқ ты алып, оны оқ тық қ а жылжытады.

Сурет.2. Негiзгi бө лiктер жә не пулеметтiң тетiктерi:

а-пулемет ПК; б-пулемет-ПКТ: 1 -шомпол; 2- затвор; 3- алушымен жә не леген пiскекпен затвор рамасы; 4- қ айтарымды - жауынгерлiк серiппе; 5 -бағ дарлаушы сырық; 6- қ ақ пақ пен, қ абылдағ ыштың негiзi жә не дү мдiмен 6ұ ң ғ ылы қ орап; 7- дiң гек; 8- (ПКтың пулеметiнде) мылтық тың сирағ ы бар газды пiскектiң тұ рбасы; 9- лентамен қ орап; 10- сайман; 11 -жiберу тетiк, 12- тү сiру

Қ ақ пақ рамасы ауысқ ан кезінде алдың ғ ы жақ та қ ақ пақ жабылып жә не оқ тық капсуласын сындырады.Қ ақ пақ тың жабылуы оның осы арқ ылы оң ғ а айналуымен жү зеге асады, нә тижесінде қ ақ пақ тың томпақ жері ствол қ орабына тіреледі.Қ ақ пақ рамасының сақ инасының қ ысымың дағ ы ударник алғ а қ арай жылжып оқ капсюлясына соқ қ ы береді.Оқ атылады жә не пулеметтің автоматты жұ мысты қ айталайды.Егер атудан кейін шү ріппе басылмаса, қ ақ пақ рамасы артқ ы ату кү йінде тұ рып қ алады; атысты жалғ астыру ү шін шү ріппені тағ ы басу қ ажет.Атыс лентада оқ таусылғ анғ а дейін немесе шү ріппені жібергенге дейін жалғ аса береді.Пк (ПКС) пулеметін оқ тау ү шін; сол қ олмен пулеметтің тетігін солғ а ауыстыру керек; ствол қ орабының қ ақ пағ ының ашу, ол ү шін ү лкен саусақ пен тетікті басу, сол қ олмен қ ақ пақ ты кө теру; оң қ олмен қ ораптан лентанын шетін шығ арып оны қ абылдағ ышқ а гильзамен бірге кіретіндей қ ылып салу керек;

- стовол қ ақ пағ ын жабу;

- сақ тандырғ ышты «АТУ»бө ліміне қ ою;

- қ ақ пақ рамасындағ ы дү мбіні артқ а тартып оқ тау;

- жә не қ айта жіберу, егер жедел тү рде ату қ ажет болмаса немесе «АТУ»бұ йрығ ы берілмесе;

- пулеметты сақ таң дырғ ышқ а қ ою;

Егер ПКБ пулеметың оқ тар алдың да «кезек – кезегімен» жағ дайында тұ рса пулеметчик бекітпесін шешіп, кронштейіге вертлюгом қ ойып, фиксатормен стопор болтын қ атайтып, чехолды шешіп, тұ тқ аны оқ қ орабына перпендикуляр қ ойып оны шпилькамен қ атайтып, оғ ан оқ қ орабын орнатып, қ ақ пақ ты ашып, лентаны оқ тауғ а дайындау.

ПКТ пулеметын оқ тау ү шін:

- қ осылғ ан стобилизатор кезінде автоблокировка қ ұ рылғ ысында зең бірек шү ріппесінің ө шіру кнопкасын басу(зең біректі гидростопорғ а қ ою);

- тұ тқ аның оқ қ ақ пағ ына ленталы оқ қ орабын орнатып оны бекіту;

- ствол қ орабын ашып ПК пулеметын оқ тау ә рекеттерін қ айталау;

Егер жедел тү рде ату қ ажет болмаса, пулеметты сақ таң дырғ ышқ а қ ойып, жалаушаны артқ а қ айтару қ ажет.