Кремний химиясының ерекшеліктері.

ДӘ РІС 5

Дә ріс тақ ырыбы: IV А тобы элементі – кремний.

Дә ріс тексті

Кремний химиясының ерекшеліктері.

IVА тобының екінші типтік элементі – кремний кө міртектің типтік аналогы. Кремнийде кө міртекпен салыстырғ анда электрон қ абаттарының саны кө бейгендіктен оның атом радиусы артады, ионизациялану потенциалы кемиді, электрон тартқ ыштығ ы жә не СЭТ кемиді. Радиустың артуы, ә сіресе гомоатомдық қ осылыстардағ ы, атомаралық байланыстардың беріктігінің тө мендеуіне ә келеді, соның салдарынан электр ө ткізгіштік ө седі жә не «тыйым салынғ ан» зонаның ені тарылады. Сондық тан кө міртек алмаз тү рінде изолятор, кремний – жартылай ө ткізгіш. Тұ тас алғ анда бірінші типтік элементтен екіншісіне ө ту металдық қ асиетінің артып жә не металл еместік қ асиетінің ә лсіреуін кө рсетеді.

Кремний химиясының кө міртек химиясымен салыстырғ андағ ы басты ерекшелігі байланыс тү зуге орбитальдарын қ атыстыру мү мкіндігі тууы. Ол кремний атомының валенттік мү мкіндігін арттырады.

Ең тұ рақ ты қ осылыстарда кремний +4, 0 жә не -4 тотығ у дә режесін кө рсетеді. Тотығ у саны +2 кремний ү шін аз сипатты.

Ақ ырында, кремний химиясы ү шін оның оттекке жоғ ары ынтық тығ ының принципиальды мә ні бар. Ол кремний атомының оттекпен байланыс энергиясының (445, 1 кДж/моль) кремний атомының арасындағ ы энергиядан (176, 6 кДж/моль) 2, 5 есе артық болуына байланысты. Жер қ ыртысының жартысынан кө бі кремнеземнен , оның гидраттық формаларынан , ә р тү рлі силикат жә не алюмосиликаттық жыныстардан тұ руы кездейсоқ емес.