Студопедия

Главная страница Случайная страница

Разделы сайта

АвтомобилиАстрономияБиологияГеографияДом и садДругие языкиДругоеИнформатикаИсторияКультураЛитератураЛогикаМатематикаМедицинаМеталлургияМеханикаОбразованиеОхрана трудаПедагогикаПолитикаПравоПсихологияРелигияРиторикаСоциологияСпортСтроительствоТехнологияТуризмФизикаФилософияФинансыХимияЧерчениеЭкологияЭкономикаЭлектроника






Бббббббббббббббббббббббббббббб




Банк жү йесі: тү сінігі, тү рлері жә не қ ұ рылымы Несие жү йесінің негізгі буынын ─ банктер. Себебі масштабы жә не маң ызы жө нінен несие қ атынастарының басым кө пшілігі банктер арқ ылы ө теді. Банктер мемлекет пен кә сіпорындардың, акционерлік қ оғ амдар мен жауапкершілігі шектеулі серістіктердің, мектеп пен ауруханалардың жә не халық тың уақ ытша бос ақ шаларын шоғ ырландырып, оларды іс-жү зіндегі капиталғ а айналдырады. Сонымен қ атар, банк тө лем, есептеу, несие беру, сақ тандыру жә не т.б. кө птеген сан алуан операцияларды жү ргізеді.Банк деген ұ ғ ым не, ол қ алай пайда болды деген сұ рақ қ а жауап іздестірейік. «Банк» деген ұ ғ ымы италиян сө зі «bank» ─ орындық, «айырбас орындығ ы ─ айырбас орны» дегенді білдіреді.Банктің атқ аратын қ ызметерін негізінен тө мендегідей топтастыруғ а болады: · Уақ ытша бос ақ ша қ аражаттарын тарту, жинақ тау жә не оны қ арыз капиталына айналдыру; · Кә сіпорынғ а, мемлекетке, жеке адамдарғ а несие беру, бағ алы қ ағ аздармен операция жү ргізу; · Ақ ша айналымын ретеу. Банк ─ ә ртү рлі шаруашылық субъектілердің тө лемайналымы жү ретін орталық. Банк ө зінің есеп айырысу жү йесі арқ ылы клиенттеріне айырбас, капитал жә не ақ ша айналымын жү ргізуге мү мкіндік туғ ызады; · Айналымғ а несие қ ұ ралдарын шығ ару. Банк клиентін тек жинағ ан уақ ытша бос ақ ша қ аражатымен несиелеп қ ана қ оймай, сонымен қ атар депозиттік чектерді, вексельдерді шығ арумен де несиелейді; · Экономикалық жә не қ аржылық кең ес беру.Орындайтын айырық ша қ ызметтеріне байланыты банктер эмиссиялық жә не эмиссиялық емес болып екіге бө лінеді.Эмиссиялық банк ─ ол айналысқ а ақ ша белгілерін эмиссиялауғ а (шығ аруғ а) қ ұ қ ығ ы бар, ә детте, орталық банк. Мемлекеттің Орталық банкінің негізгі мақ саты ─ айналысқ а ақ ша бірлігін шығ ару, банктерге ерекше тауар ─ ақ ша белгіін сату жә не банк жү йесінің несие-есеп, эмиссиялық жұ мысын басқ ару. Ол ─ елдің екі дең гейлі банк жү йесінің ─ жоғ ары дең гейіндегі банк.Мемлекеттегі басқ а банктердің барлығ ының да ақ ша бірліктерін шығ аруғ а қ ұ қ ы жоқ эмиссиялық емес банктер. Олар коммерциялық, инвестициялық, инновациялық, ипотекалық жә не т.с.с. банктер. Коммерциялық банктер клиенттерге кө рсететін қ ызмет тү рлерін ү немі ұ лғ айтып тұ ратын ә мбебап ү лгідегі банк. Ал басқ а банктер бір-екі қ ызмет тү ріне маманданғ ан банктер.Инвестициялық жә не инновациялық банктердің екі тү рі де ұ зақ уақ ытқ а ақ ша қ аражатын шоғ ырландырумен маманданады, яғ ни олар облигация, акция жә не басқ а бағ алы қ ағ аздар шығ ару арқ ылы ақ ша тартып, кейін ұ зақ мерзімге қ арызғ а береді. Инвестициялық банктер кә сіпкерлерге қ арыз берсе, ал инновациялық банктер технологиялық жаң алық тарды ө ң деуді жә не оны игеруге несиелейді.Ипотекалық банктер ─ жерді жә не жылжымайтын мү ліктерді кепілдікке алып, ұ зақ мерзімге несие береді. Олар ипотекалық облигация, акция жә не басқ а бағ алы қ ағ аздарды сату арқ ылы ақ ша жинақ тайды.Қ азақ стан респбликасының қ азіргі банк жү йесінің қ ұ рылуы 1990 жылы желтоқ санында Қ азКСР-ның Жоғ ары Кең есі қ абылдағ ан «Банктер жә не банк қ ызметі туралы» Заң ынан бастау алады. Заң ғ а сә кес республикада екі дең гейлі банк жү йесі қ ұ рылды: жоғ ары (бірінші) дең гейдегі банк ─ Қ азКСР-ның Мемлекеттік банкі жә не тө менгі (екінші) дең гейдегі банк ─ коммерциялық банктер жү йесі.

Банк жү йесінің даму перспективалары Экономикалық механизімінің дамуы нарық қ а ө ту жағ дайында, ақ шалай айналым жү йесін қ ұ руда, клиенттерге кассалық есеп айырысулық қ ызметте ұ йымдастыруда ө те жоғ ары талаптарды кө рсетеді. Тө лемдік айналымның ө суі немесе айналым шығ ынның ө суі, тө лем тү ріндегі тез ө сетін қ ажеттілікті қ анағ аттандыратын жә не айналым шығ ындарын бір уақ ытта тө мендетуде ақ ша қ ұ ралдарының айналымын тездететін жә не ең бек шығ ындарының қ ысқ аруын қ амтамасыз ететін ақ шалай айналымның жаң а механизмін қ ұ рудың қ ажет екендігін білдіреді. Осығ ан байланысты банктік қ ызмет нарығ ында жаң а банктік ө німдер жә не қ ызметтер тү рлері пайда болуда. Сонымен қ атар, бұ рын ұ мытылып кеткен ескі аккредитив, банктік кепілдемелер жә не инкассо сияқ ты ө німдерді активтендіру жағ дайларын да айтуғ а болады. Мынандай жаң а банктік қ ызметтерді атап ө туге болады: тө лемдік карточкалар, форфейтинг, банк-клиент жү йесі, резервтік аккредитивтер, факторинг, траст операциялары, банк-клиент, НОМЕ-Банкинг жә не т.б.Бұ л банктік қ ызмет тү рлері ө здерінің қ олдауларын тапты жә не Қ Р-да соң ғ ы тө рт жылда ксң тарады. Жаң а банктік ө німдерді жеке-жеке қ ысқ аша қ арастырайық (тә уекелдер, артық шылық тары, кемшіліктері).Тө лемдік карточка - бұ л карточканы қ олданатын тұ лғ ағ а товар жә не қ ызметке нақ тысыз тө лем жасауғ а, сонымен қ атар банк бө лімшелерінен жә не банктік автоматтардан (банкоматтан) нақ ты ақ шаны алуғ а мү мкіндік беретін, жекешелендірілген тө лем қ ұ ралы. Карточканы қ абылдайтын сауда кә сіпорындары, сервис кә сіпорындары жә не банк бө лімшелері карточканың қ ызмет кө рсету орнының желісін қ ү рады (немесе қ абылдау желісін).Тө лем карточка механикалық жә не сыртқ ы жерлерге шыдайтын, арнайы пластмассадан жасалғ анын білдіреді (85, 6 мм, 53, 9 мм, 0, 76 мм). Алдың ғ ы бө лімдерде келтірілген қ арастырулардан мынаны кө руге болады, тө лем карточкасының негізгі қ ызметінің бірі-тө лем жуйесінің субъекті ретінде, оны қ олданушы тү лғ аның жекелігін қ амтамасыз ету. Ол ү шін тө лем карточкасына эмитент-банктің жә не карточкағ а қ ызмет кө рсететін тө лемдік жү йенің логотиптері карточканы ұ стаушының аты, оның шотының номері, карточканың кызмет кө рсету мерзімі жә не т.б. тү сіріледі. Сонымен қ атар, карточкада ұ стаушының фотосү реті жә не оның қ олы болуы мү мкін. Алфавиттік- сандық берілгендері- аты, шот номері жә не т.б. эмбоссирленуі мү мкін, яғ ни рельефті шрифтпен жазылуы мү мкін.Штрих - коды бар карточкада жекешелендірілген код ретінде тауарларды маркалау ү шін қ олданылатын кодқ а ұ қ сайтын штрихтік код қ олданылады. Негізінен кодтық сызық ша кө рінбейтін қ ұ раммен жабылғ ан жә не кодты санау инфрақ ызыл сә улелерде жү ргізіледі. Штрих- коды бар карточкалар ө те арзан жә не басқ а карта тү рлерімен салыстырғ анда, оны жасап шығ ару да қ арапайым. Соң ғ ы ерекшелігі олардың жалғ андық тан аз корғ алғ андығ ын білдіреді жә не сондық тан тө лем жү йелерде қ олдану ү шін жарамдылығ ының аз екендігін байқ атады.Магниттік сызығ ы бар карточкалар бү гінгі кү нде кең таралғ ан болып табылады - осындай карточкалардың тү рлерінің екі миллиардтаы астамы айпалымда жү ріп жатыр. Магниттік сызық картаньщ теріс жағ ында орналасқ ан жә не 180 7811 стандарттарғ а сә йкес, ү ш жолдан тұ рады. Олардың алғ ащқ ы екеуі идентификациондық белгілдерді сақ тау ү шін арналғ ан, ол ү шіншісіне ақ паратты жазып қ оюғ а болады (мысалы, дебеттік карточка лимитінің ағ ымдағ ы мағ ынасы). Бірақ санау (жазу процессінің кө п рет қ айталануының сенімділігі жоғ ары болғ андық тан, ережеге сә йкес магнитік сызық қ а жазылу практикаланбайды жә не мұ ндай карточкалар тек ақ паратты санау режимінде қ олданылады. Штрих- коды бар қ арталарғ а қ арағ анда, магниттік сызығ ы бар карталардың қ орғ алымы ә лдеқ айда жоғ ары. Бірақ қ арталардың мұ ндай тү рлері де адамдарғ а қ олайлы. Соғ ан қ арамастан, бү гінде жү зеге асырылып жатқ ан тө лем жү йелерінің дамығ ан инфрақ ұ рылымы, жә не бірінші кезекте «карточкалық бизнестің ә лемдікЛидерлері - Маster Сагсі / Еигорау компаниялары магниттік сызығ ы бар карточкаларды интенсивті қ олданудың себебі болып табылады. Айта кететін бір жайт, Visa жә не Маstег Сагd/ Еигорау жү йесінің карточкаларының қ ауіпсіздігін жоғ арылату ү шін корғ аудың қ осымша графикалық қ ұ ралдары қ олданылады: галлограммалар жә не эмбоссирлеу ү шін стандарттық емес шрифттер.Несиелік жә не дебеттік карточкалар корпоративті де болуы мү мкін. Корпоративті карточкалар жол сапарлық жә не басқ а да қ ызметтік шығ ындарды тө леу ү шін ө зінің жұ мыскерлеріне компаниямен беріледі.Компанияның корпоративті карточкалары оның қ андай да бір шотымен байланысты. Карточкаларда бө лінген жә не бө лінбеген шектері болуы мү мкін. Бірінші жағ дайда корпоративті карточка ұ стаушылардың ә рқ айсысына жеке шегі белгіленеді. Екінші вариант кішігірім компанияларғ а тура келеді жә не лимиттің шектелуін қ ажет етпейді. Корпоративті карточкалар кызметтердің қ ызметтік шығ ындарын қ адалауғ а жақ сы мү мкіндіктер береді.Форфейтинг- бұ л айналым қ ұ жатында, кредиторда айналымсыз негізде кө рсетілген қ арызды сатып алу. Форфейтинг механизмі екі тү рлі келісім тү рінде қ олданылады: ұ зақ мерзімді қ аржылық міндеттемелерді тез орындау мақ сатында-қ аржылық келісімдерде; шетел сатығ а алушысына несие берген экспорттерге нақ ты ақ шаның тү суіне қ атысу ү шін -экспорттық келісімдерде. Форфейтингтік қ ұ рал ретінде қ олданылатын негізгі айналым қ ұ жаттары вексельдер болып табылады. Бірақ форфейтинг объектісі болып басқ а да қ ағ аздар болуы мү мкін. Бұ л бағ алы бағ аздар таза болуы маң ызды (тек абстрактылы міндеттемесі бар). Экспортты мемлекеттік несиелендіру ә лсіз дамығ ан елдерде, форфейтинг кө п даму алды. Алғ ашқ ыда форфейтирование коммерциялық банктермен жү зеге асырылғ ан, бірақ " а-форфе" операцияларыньщ кө лемінің кө беюіне байланысты мамандандырылғ ан институттар қ ұ рыла бастады.Қ азіргі уақ ытта форфейтингтін негізгі орталығ ы Лондон болып табылады, жаң а банктік технологияларды мең геруде ешқ ашан ә лсіз болмағ ан, кө птеген европалық елдердің экспорты бұ рыннан Ситиден қ аржыландырудан. Форфейтингтік бизнестің маң ызды бө лігі Германияда шоғ ырланғ ан. Вексельден басқ а форфейтинг аккредитив тү ріндегі міндеттемелер баса алады. Аккредитив- бұ л бір банктің (несиелік мекеме) екінші банкке арнайы брондалғ ан қ ұ ралдары есебінен жө нелтілген тауар ү шін тауарлы-транспорттық қ ұ жаттарғ а тө лем жү ргізу немесе акредитивті кө рсетушіге белгілі бір соманы тө леуді білдіретін, есеп айырысулық немесе ақ шалай қ ұ жат. Қ ұ жатты аккредитив қ айталанатын жә не қ айталанбайтын болуы мү мкін. Қ айталанбайтын аккредитив эмитент-банктің аккредитивте қ арастырылғ ан коммерциялық қ ұ жаттарды оғ ан ұ сыну бойынша тө лемдерді жү ргізуінің жә не оның барлық шарттарын сақ таудың қ атал міндеттемесі болып табылады. Ресейде аккредитивтер басқ а қ алалардағ ы жеткізіп берушулер мен жә не сатып алушылар арасында есеп айырысуда колданылады, сонымен қ атар халық аралық есеп айырысуда қ олданлады. Халық аралық саудада қ ұ жатты аккредитивтер ең алдымен сыртқ а сайда операцияларында қ олданылады. Келісімдерді кұ рылымдау банктік кызметтің жаң а тү рі, ол бұ рын еш жерде қ олданылмағ ан. Келісімдерді қ ұ рылымдау сипаты бойынша кең естік операцияларғ а кө п рұ қ сас. Бір сол уақ ытта мұ нда белгілі бір нақ ты кызметтер болады.Банктік қ ызмет нарығ ының ә рі қ арай дамуы қ ор нарығ ының дамуымен тығ ыз байланысты болады. Қ Р-н бағ алы қ ағ аздар бойынша ұ лттық комиссиясы жә не ұ лттық банкпен біріге отырып, акциялардың жә не басқ а да бағ алы қ ағ аздардың ұ йымдастырылғ ан қ ор нарығ ында айналымды белсендіру бойынша жұ мыс жү ргізілуде. Банктік қ ызметтердің одан ә рі дамуының перспективті бағ ыты жаң а технологияларды жә не банктік кызмет кө рсету тү рлерін енгізу болып табылады. Қ азақ станда банктік қ ызметтер нарығ ының маң ызды перспективті бағ ыттарының бірі интернет ә лемдік ақ парат жү йесін қ олдану болып табылады. Бұ л сырттай қ ызмет кө рсету деп аталуы мү мкін.Қ азақ станда банктік қ ызметтердің даму перспективасы, келе жатқ ан банктік жұ мыстың автоматизациясы. Айтпақ шы Американ Экспрессте бұ л даму типі келген жә не бір жылдан астам ә рекет етеді.Ұ сынылып отырғ ан қ ызмет саны аз, ал персонал кө п екендігін айта кету керек, осылайша банктер осындай тү рде жаң а қ ызметтерді енгізуде табыстылық ты жоғ арылату жә не сә йкесінше ө зінің бә секелестік позициясын алу мү мкіндігінен айырады.Қ азіргі кү ні Қ азақ стандық банктік қ ызмет нарығ ы ү лкен ө згерістерді басынан ө ткізуді жә не соң ғ ы жылдары динамикалық дамушы банктік қ ызмет нарығ ына сипатты болды. Бір жағ ынан жү ргізуші Қ азақ стандық банктер халық аралык тө лем жү йелерімен белсенді жү мыс істейді, басқ аша жақ ынан олар ө здерінің электрондық жү йелерін қ ұ рай отырып, бә секелестік кү реске ө здері қ осылды. Қ азіргі кезде біздің Қ азакстандық банктерге қ ойылғ ан тә уекел пайызы ө ткен жылғ а 12% қ арсы 4% қ ұ рады. Бұ л Қ азақ станның банк сферасында ү лкен талпыныс.Қ азақ стандағ ы экономикалық жағ дайлардың ерекшеліктеріне байланысты банктер кө п жағ дайларда дебеттік карточкаларды қ олданады. Сондық тан дамудың перспективасы несиелік тө лем карталарды қ олдану болу керек. Мұ ндай қ ызметті соң ғ ы уақ ытта Казкоммерцбанк жә не барлық дамығ ан елдерде несиелік тө лем карталарын қ олданылуы болуы керек.Қ азақ станның тө лем карточкалар нарығ ының басқ а ерекшелігі бұ л біздің елімізде эмиссияланатын карточкалар, оларды ө ң дірудің тө мен ө зіндік қ ұ нына қ атысты магнитті болып табылады. Электронды карталарғ а ауысу жақ ынарада болмайтын болып шығ ады. Карталардың қ ызмет кө рсету инфрақ ұ рылымы толығ ымен қ айта жабдық талуы қ ажет болады. Бұ л процедура ө те қ ымбат тұ рады, ә сіресе біздің мемлекетіміз ү шін. Басқ а жағ ынан Қ азақ стан Республикасы біреудің қ ателіктерінен ү йрену арқ ылы дә стү рлі тө лем жү йесінен, " секіріп ө ту мү мкіндігі бар. Электрондық карталар процессті бұ зақ ылық тан қ орғ ап қ ана қ оймай, сонымен қ атар, жалпы экономикалық тұ рақ сыздық та туындайтын нақ тылы-ақ шалай айналым мә селелерін шеше алар еді.Банктік қ ызметтердің дамуының басқ а маң ызды бағ ыты болып инвестициаларды тарту ү шін ү лкен жаң а қ аржы қ ұ ралдарын кең колдана отырып, бағ алы қ ағ аздарымен операциалар табылады.Банктік маркетинг бойынша банктік кызметтердің келесі ерекшеліктері байқ алады: абстрактілігі, уақ ыт бойынша созылмалылығ ы, ақ шамен келісімдердің келісім-шарттық сипаты

Батыс елдерінің Орталық банктері жә не ақ ша-несиелік саясатының ә дістері


Данная страница нарушает авторские права?





© 2023 :: MyLektsii.ru :: Мои Лекции
Все материалы представленные на сайте исключительно с целью ознакомления читателями и не преследуют коммерческих целей или нарушение авторских прав.
Копирование текстов разрешено только с указанием индексируемой ссылки на источник.