Студопедия

Главная страница Случайная страница

Разделы сайта

АвтомобилиАстрономияБиологияГеографияДом и садДругие языкиДругоеИнформатикаИсторияКультураЛитератураЛогикаМатематикаМедицинаМеталлургияМеханикаОбразованиеОхрана трудаПедагогикаПолитикаПравоПсихологияРелигияРиторикаСоциологияСпортСтроительствоТехнологияТуризмФизикаФилософияФинансыХимияЧерчениеЭкологияЭкономикаЭлектроника






Оқушылардың қабілеттерін дамытуға арналған тапсырмалар






Ә дістемелік тұ рғ ыдан берілетін материал ауызша сө йлеу қ абілетттерін дамытуғ а кө мектесетін тапсырмалар қ атарын қ арасытады. Ф.Кайнцтің пікірінше, егер сө йлеуші сө йлеген кезде ө зінің инициативасын қ олданып, ө з бетінше тілдік материалды таң даса, онда бұ л ең мү лтіксіз сө йлеу. Оны «инициативтік» немесе «спонтандық» деп атайды. Мысалы: қ ысқ аша мазмұ ндау, мақ аланың негізгі идеясын жә не мақ алада берілген ә р тү рлі пікірлерді беру. Тапсырмалардың бірі ретінде рө лдік ойынды (пресс-конференция) ұ сынуғ а болады. Мұ нда оқ ушылар екі топқ а бө лініп, бірінші топ екінші ресми топқ а сұ рақ тар дайындайды. Екінші топ мақ алада берілген мә селелер бойынша қ ысқ аша баяндама дайындайды. Дайындық уақ ыты 7-15 мин. содан кейін пресс-конференция барысында екінші топтағ ылар негізгі мә селелер жө нінде пікірін білдіреді, ал бірінші топ сұ рақ тар қ ояды. Мұ нда тіл оқ у объектісі емес, қ арым-қ атынас қ ұ ралына айналады.Алынғ ан біліммді белсенді тү рде қ олдануғ а мү мкіндік берген қ арым-қ атынас процесі бірінші орынғ а шығ ады. Келесі тапсырма ретінде оқ ушыларғ а берілген материалдағ ы мә селелер жө нінде ө з пікірлерін білдіруді ұ сынуғ а болады. Талдау шең берң н кең ейту ү шін шетелдік басылымда берілген фактілерді, пікірлерді, жағ дайларды ана тіліндегі басылым материалдарымен салысстыруғ а мү мкіндік беруге болады. Ол ү шін ө здік жұ мыстарына сол тақ ырыпқ а сә йкес ана тіліндегі басылымдардан материалдар табуғ а жә несол бойынша қ ысқ аша хабарлама дайындауғ а тапсырма беріледі.

Газет мақ аласына мынадай тапсырмалардың тү рлерін ұ сынуғ а болады:

- Мақ ала берілген мә селе бойынша талқ ылауғ а сұ рақ тарр дайындау;

- Газет мақ алаларымен танысу жә не олардың тү сініктерін тексеру (true or false);

- Газет мақ алаларын информациялау жә не мақ ала бойынша сұ рақ тарғ а жауап беру;

- Мақ аладан ү зінді алып, қ азақ шағ а аудару;

- Мә тіннен сө з тіркестердің баамасын іздеу;

- Мақ ала бойынша ә ң гіме қ ұ ру, интервью алу жә не рө лдік ойындар;

- Қ ысқ аша аннотация қ ұ ру;

- Шығ арма жазу.

2.2 ағ ылшын тілі сабағ ында пайдаланатын жаттығ улар

А. Match the headlines (1-8) to their everyday English equivalents (a-h).

1. Paris probe proves palace innocent

2. love’s Labour’s Lost

3. Choose That Girl! Madge jets ti Africa to adopt girl

4. US cool on climate change

5. Weeping mum damns teenage killer thug

6. Family’s pet dog butchered

7. comedian rapped over slang word by TV watchdog

8. Government to axe 3.500 post offices

a. the government is going to close 3.500 post offices.

b. the US government is not keen on a new environmental policy.

c. A family dog has been brutally killed.

d. An investigation into Princess Diana’s death shows the British royal family was not involved.

e. Labour’s Prime Minister and Chancellor of the Exchequer do not agree on government policies.

f. A popular comedian, who pretends to be a rapper, is in trouble wityh the Independent Television Commission for using offensive words on TV.

g. the singer Madonna has flown to Africa to adopt a chld.

h. a mother refuses to forgive the people who killed her daughter.

B. Look at the headlines in the Exercise A. Decide which of the following questions can easily be answered by reading them.

· What happened?

· Where did it happen?

· When did it happen?

· Who did what?

· Why did it happen?

С. the tabloid press sometimes uses words that are not common in everyday English. This is known as tabloidese. Match each of the underlined tabloidese words in the sentences (1-5) to their meanings (a-e).

1 guilty pupil vows to return stolen exam papers 1 a mistake 2 Husband and wife row keeps neighbors’ awake. 2 anger 3 Government blunder: 1 million taxpayers’ personal details lost. 3 to promise 4 Voters’ fury at election results. 4 to question 5 Police quiz man over Greenwood Bank robbery. 5 an argument

 

 


D. Read the interview. Decide what the questions are.

An interview with Annie Lennox

I interviewed Annie at her home in North London. She was wearing casual clothes and was very friendly, which helped me to relax, as I had been feeling a bit nervous.

Q1 ____________________________________________________

A: Because I wanted to spend more time with my children. When I was in the studios I was always missing them, and I decided that they were more important than my music. Also I didn’t enjoy all the press attention. So I became a mother and a housewife – a different word.

Q2 __________________________________________

A: Yes, I love it. I made lots of friends with other mothers and neighbors, and could live a completely normal life.

Q3 ___________________________________________________

A: He supported my decision and in fact our roles reversed, as before when I was with the Eurythmics he was at home a lot, but while I was at home he started his own production company for documentary films.

Q4 _____________________________________________________

A: Who knows? Maybe one day I will. When I am ready.

 

2.3 Сабақ жоспары

Сабақ тың тақ ырыбы «Environmental problems»

Мақ саттары:

1. “Environmental problems” мақ аласын оқ у, оның басты идеясын анық тау.

2. Оқ ушыларды жаң а сө здермен таныстыру. Мақ ала бойынша сұ рақ тар қ ою, оларғ а жауап беру. Берілген Тапсырмаларды орындау.

Сабақ тың кө рнекілігі: суреттер,

 

Сабақ тың ө ту барысы:

I. Ұ йымдастыру

1. Амандасу

2. Оқ ушылардың сабақ қ а дайындығ ын тексеру:

Good morning, girls and boys. I am glad to see you. Sit down, please. Prepare all your necessary things for the lesson; put your books, exercise books and pens on you desks. I hope, now you are ready for your English lesson.

3. Кезекшімен ә ң гімелесу:

Who is on duty today? Who is absent? Tell me, please. What date is it today?

4. Сабақ тың не жайында болатынымен таныстыру:

Today we shall speak about environmental problems. But at first, I want to take your compositions. It was your home task.

II. Жаң а материалмен жұ мыс жасау.

1. Жаң а сө здермен таныстыру, олардың аудармасын беру:

Blunder, hydraulic, anxiety

III. Тілдік аспектілерге ү йрету

1.Оқ уғ а ү йрету

Мақ сат: Мақ аланы оқ ып, оның мағ ынасын тү сінуге ү йрету. Оның басты идеясын, мазмұ нын, фактілерін анық тау:

Today we shall read the text about Environmental problems.

 

 

Environmental problems

Environmental problems have become exceptionally acute in the country. For a long time too little attention was paid to the environment. In effort to meet production goals the ministries stinted on measures to protect the environment from industrial pollution. As a result, about half of the water sources in the country are polluted with populations of some fifty million, the concentration of harmful substances in the air is over ten times the admissible level. For dozens of years the national economy focused on large projects, including giant projects in what was called the transformation of nature. Blunders were committed that caused environmental disasters. Of the acute problems causing public concern the environment safety of nuclear and hydraulic power engineering is beginning to assume paramount importance. Public anxiety has grown particularly after the Chernobyl disaster. Another reason is the adverse effect of flatland hydropower stations on the environment. The list of serious environmental problems could be continued. In recent years people have become more sensitive towards the environment. Still more public organizations and unofficial environmentalist movements have been established with every passing year.

In 1987 a “Green Peace” public commission has been set up. Its main goal is to combine the people’s efforts for peace with the huge and ever mounting movement for nature conservation. Another area of its work is to set up and strengthen co-operation among environmentalists from many similar organizations abroad. “Travels for Peace and Nature” is the name of another public movement that appeared in Russia some years ago. It concentrates its efforts on theory and practical work. The movement launches all kinds of environmental actions and practical work. The movement launches all kinds of environmental actions and informs the public of the ways, means and results of this work. Russia is co-operating in the field of environmental protection with the United States, Canada, Norway, Finland and other countries. Russia and the United States are carrying out joint projects to study and protect the environmental system s of the Arctic and Subarctic regions, and also to study some of the natural processes in the permafrost zone.

 

Мақ сат: мақ аланы мазмұ ндауғ а ү йрету: Now, you’ll try to retell the text using all the new words and word combinations.

 

2. Сө йлеуге ү йрету

Мақ сат: оқ ылғ ан мә тін бойынша диалог қ ұ руғ а ү йрету, қ ойылғ ан сұ рақ тарғ а жауап беруге ү йрету:

Please, make up a short dialog using speech patterns and questions given after the text.

Мақ сат: берілген суреттер бойынша монолог қ ұ рғ а ү йрету:

Look at the pictures, please. Write down what you see.

IV. Қ орытынды

Мақ сат: сабақ тың басында қ ойылғ ан мақ саттар орындалды ма? Today we spoke about global warming. Who wants to say the conclusion?

1) Ү й тапсырмасы: And now open your copy books and write down your home task.

2) Оқ ушыларды бағ алау, бағ аларды тү сіндіру: Give me your diaries. Your marks are: …

The lesson is over, Good-bye everyone!!!

 

 

Ағ ылшын тілін оқ ытудың жоғ арғ ы сатысында оқ ушыларды мультимедиалық технологияларды пайдалану, кө ркем фильмдер арқ ылы тың далым ә рекетіне ү йретудің жолдары

Қ азақ стан Республикасының тә уелсіз елге айналып, ә лемдік ө ркениеттің даму жолына тү суі, ағ ылшын тілін мең гертуді жолғ а қ ою мақ сатында ерте жастан оқ ыту қ олғ а алынып отыр.

Бастауыш сынып табалдырығ ында оқ ушының оқ у дағ дысын қ алыптастыруды жалпы жазба тілімен ауыз екі сө йлеу тілі тікелей байланысты. Оқ ушыларды шығ армашылық пен ойлауғ а тә рбиелеу мұ ғ алімнің міндеті. Сондық тан бұ л жұ мыс тү ріне ерекше талап қ ою керек. Мә тінді мазмұ ндауғ а ү йрету жазбаша сұ рақ тарғ а жауап беруге ү йрету, жоспар қ ұ руғ а, белгілі бір суретке тақ ырып қ оя білуге, сол суретке қ арап сө йлем қ ұ рауғ а мұ ғ алімнің кө мегімен ө здерінің ойларын, қ ызық ты іс ә рекеттерін ә ң гімелеуге ү йрету.

Линвистикалық негізгі обьектісі – сө йлеу, адамзаттың сө йлеу тілі. Сө йлеу – адамзаттың іс – ә рекетінің ерекше формасы. Сө йлеу адамзаттың ойлауымен жә не басқ а да психикалық процестерімен тығ ыз байланысты. Сондық тан адамзаттың сө йлеу іс – ә рекетін тексеру бір ғ ана тілі білімінің ү лесі емес, бұ л басқ а да ғ ылымның мә селен, психологияның, физиологияның, логопедияның т.б зерттеп қ арастыратын облыстілі.
Сө йлеу екі тү рлі формада – ішкі жә не сыртқ ы формада жү зеге асырады. Ішкі сө йлеу формасы – ойлау процесі ү шін осы қ ажет нә рсе, ал сыртқ ы форма арқ ылы адам ө з ойын басқ аларғ а жеткізеді, белгілі бір информатика береді.
Сө йлеудің екі жағ ы бар: сө йлеу процесінің нақ ө зі жә не сол сө йлеу іс – ә рекеті процесінде жасалынғ ан нә тиже яғ ни сө йлемдер, мә тіндер т. б.
Адамның ө мірінде сө йлеудің маң ызы ө те зор. Ол сө йлеу арқ ылы ө з ойын айтып жеткізеді жә не біреудің ойын ұ сынады. Ауызша сө йлеу адам арасындағ ы қ арым – қ атынасты атқ арады.
Біреудің дыбыстауынан қ ұ лағ ымызғ а жеткен сө з ауызша сө йлеу деп аталады. Ауызша сө йлеуде кең істік жә не уақ ытқ а байланысты біреу шектеулер болады. Ә детте, ә ң гімелесушілер бірін – бірі кө ріп тұ рады немесе дауыс жететіндеу алшақ тығ ы болуы мү мкін. Сө йлеуге ү йрету манолог жә не диалог тү рінде іске асырылады. Манолог жә не диалог тү рінде сө йлеу іскерлігі, біліктілігі қ арым – қ атынас ә рекетінің, ақ параттық, регулятивтік, ә дептік жә не сезімдік – бақ ылау сияқ ты атқ аратын қ ызметіне байланысты анық талады.

Монолог – оқ ушылар мә тіндердің мазмұ ны туралы ө з ойын, кө з қ арасын білдіру ү шін жеке тә жірибиелеріне жә не суреттер тізбектерімен тағ ы басқ а кө рнекіліктеріне сү йене отырып, суреттеу, хабарлауды қ олданып, мә лімдемелер жасайды.
Диалог – оқ ушылар қ ысқ а жә не толық жауап беру тү рлерін қ олдана отырып, қ ұ ттық тау, шақ ыру, кешірім сұ рау, бір нә рсе жайлы керек мә ліметті сұ рап білу немесе айту, талқ ылағ ан деректерді анық тау, оларғ а бағ а беруге дағ дыланады. Диалогтық сө йлеу ә ң гімелесушілерді ө з ара қ ысқ а сө з алмасуы, тү зілетін сө йлемнің қ ұ рылымы толық болмауы мен ерекшеленеді.
Сө йлесу арқ ылы тек қ ана ақ парат жү рісі орындалып қ алмастан, ә ң гімелесушілер арасындағ ы бір – біріне деген ық палда жасалынады, яғ ни ө зара бағ ыт бағ дар кө рсете отырып, олар бір – бірінің іс – ә рекет қ ылық тарын ү йлестіруге не ө згертуге тырысады.
Ауызша сө йлеуді жү зеге жарғ анда ө згеше лингвистикалық та, лингвистикалық емес те қ ұ ралдар ү лкен роль атқ арады. Ө згеше лингвистикалық қ ұ ралғ а арнайы таң баланғ ан лексикалық бірліктерді, кейбір грамматиканы жатқ ызуғ а болады. Ал, лингвистикалық емес қ ұ ралдарғ а ауызша сө йлеуге тиісті қ ұ ралдардың барлығ ы – оқ ушының тұ рысы, ымдауы, ишарат білдіреді, кө з қ ысуы, жымиуы, кү лкісі, жылауы жә не т.б. жатады. Бұ л эксромингвистикалық бө ліктер ауыз екі тілде сө йлеуді айтарлық тай толық тырып тұ рады.

Ауызша ө з пікірін айту жазбаша тү рде ойын жеткізуден, ең алдымен, қ арым – қ атынастың тікелей ө згешелігімен жә не коммуниканттандардың арасында нақ ты байланыстың болуымен оқ ушылардың ө з ойын жеткізудің формасына жә не тә сіліне таң ба салғ андай ерекшеленеді. Сө йлеу ә рекеті кезінде ә ң гіме дү кен жү ргізушінің серігінің болуы немесе тың даушысының болуы сө йлеп тұ рғ ан адамғ а ө зінің серігінің кез келген іс қ имылын байқ ап тұ руғ а мү мкіншілік береді. Бұ л оқ ушының ойын ауызша жеткізу жолына ә сер етуге жә не ү немі ү ндестірілуіне мү мкіншілік береді.
Ауызша сө йлеуге ү йрету жайлы айтқ анда, оқ у ү рдісінің шартымен жә не мақ сатымен емес, сонымен қ атар ауыз екі тілде сө йлесудің қ андай тү ріне ү йрету керектігін анық тау қ ажет.
Лингвистикалық жоспар бойынша ауызша ә ң гімелеп жеткізудің 3 тү рлі формасы бар: монологты, диологты жә не полилогты.
Ауыз екі тілде сө йлеу психологиялық жобада да белгілі бір қ ызығ ушылық ты ұ сынады. Ауыз екі тілде сө йлеу психологиясында кибернетика саласындағ ы ойдың ә серінен бір жү йеге келтірілген екі коммуникативтік ү рдіс табанды тү рде танылуда. Олар тү сіне отырып тың дау жә не сө йлеу.
Оқ ушы ө зіне тиісті пә ндерді жан – жақ ты мең геріп алғ ысы келеді жә не де шетел тілін жетік мең геруі арнайы ә дебиеттерді оқ ығ анда оғ ан бағ а жетпес кө мегін кө рсетеді. Ауызша сө йлеуге ү йрету барысында оқ ушыларды сө йлеу ә рекетінің екі тү ріне ү йреткен жө н. Олар тү сіне отырып тың дау жә не сө йлеу. Бұ лардың ә р қ айсысы ө зіне тиісті жаттығ уларды жү ргізуді талап етеді.

Ауызша сө йлеу ә дістемесін суреттеуге келгенде ауыз екі тілде ойдағ ыдай сө йлеудің тө мендегі негізгі шарттарын ескергеніміз жө н: 1) Ауызша сө йлеудің монологты жә не диологты формалары оқ ытудың барлық кезең деріндеқ атар жү реді; 2) Тілді мең геруге кешенді тү рде ық пал ету жү зеге асырылады; яғ ни бұ л ауызша сө йлеу мен оқ ытуғ а бір мезетте ү йрету, тілдік жә не сө йлетуге арналғ ан дайындық жаттығ уларының жү йелі тү рде орындалуы; 3) қ осымша оқ ыту қ ұ ралдарының жиі жиі қ олданылуы; 4) лингафонда, компьютерлі кабинеттерде ауызша сө йлеуге бағ ытталғ ан жаттығ уларды кең кө лемде қ олдану.

Ауызша сө йле ептілігін дамытуғ а ү йретудің қ ажеттілігі, ә сіресе диалогты қ ұ растыра білуге ү йрету, тү сіне отырып тың дауғ а ү йретудің барлық торабымен тығ ыз байланысты.

Осы орайда бірінші кезең де тө рт ө зекті мә селе туындайды: диалогты жә не монологты тү сіне отырып тың дау, сонымен қ атар диалогты, монологты дұ ыс формада сө йлеу білуге ү йрету.

Сө йлеу ә рекетінде тү сіне отырып тың дауғ а ү йретудің басты мақ саты тү сіне отырып тың даудың кө лемін ұ лғ айтуғ а қ ол жетізу, нақ тырақ айтқ анда ә р адамғ а тә н сө йлеу сипаттамасы бар, бірнеше адамды тү сінуге мү мкіншілік беретін жаттығ улар кө лемін қ алыптастыру.

Ауызша сө йлеуге ү йретудің біріншіден, белгілі бір кө лемде диалогты тү рде жә не монологты тү рде сө йлеудің арасында айтарлық тай формасы жағ ынан да, мазмұ ны жағ ынан да қ андай да бір байланыстың болуы; екіншіден, оқ ушының ө зіне тиісті пә нді жетік мең геруімен; ү шіншіден, қ андай да бір мә тін материалдары мен ауызша сө йлеуде едә уір байланыстың болуы.

Оқ удың бірінші кезең інде іштей оқ уғ а кө ң іл бө лу керек. Ә детте оқ ып болғ аннан соң тү сінік айтылады жә не жаттығ улар жасалады. Сө йлей алудың ә дістерімен қ орытындыланады. ә ң гімелесу балалардың логикалық ойлауын, тілдің қ алыптасуына, қ орытынды жасауғ а кө мектеседі.

Оқ ушылардың ағ ылшынша сө йлеу дағ дысын қ алыптастыру ү шін сө йлеудің дұ рыс ү лгісін кө рсету керек. Оқ ушының сө йлеу дағ дысын қ алыптастыру ү шін: сө зді, сө з тіркестерін дұ рыс айтуғ а ү йрету, мә тінді, ө лең сө здерді айтқ анда дауыстың анық болуын қ адағ алау, сұ рақ тарғ а жауап беру, дұ рыс сө йлеуге ү йрету, сұ рақ қ оя білу мен ә ң гіені бастау, жалғ астыру, аяқ тай білу қ абілетін қ алыптастыру сияқ ты жұ мыстар қ атар ө рбіп отырады. Сондай ақ берілген мә тіннің мазмұ нын айту мен сө йлеу ү лгілерін сауатты тү рде қ ұ растыра білуге, диалог арқ ылы сұ хбаттасу сияқ ты жұ мыстар кең інен жү ргізіледі. Осындай жұ мыс кең тү рде жү рген тұ ста оқ ушының сө йлеу ерекшелігі кү ннен кү нге дамып, жан жақ ты артып отырады. Мұ нда мә тіндерді кө біне оң айдан қ иынғ а қ арай ө рбіткен мұ ғ алім ү шін ың ғ айлы

Оқ у біліктілігін мең герту мақ сатында мә тінді оқ у, кө ру арқ ылы мазмұ ын тү сіну мен мә тіннің мазмұ нын ө з бетінше оқ ып тү сіне білу, мә тін бойынша талқ ылауғ а белсенді араласу сияқ ты жұ мыстар кең інен қ олданылады. Оқ ылғ ан мә тінге байланысты оқ ушы ө з ойын салыстырмалы тү рде жеткізе біліп, қ оғ амдық орындарда жазылғ ан нұ сқ ауларды оқ ып тү сіну сынды талаптар қ ойылады.

Ал бұ л сө йлеудегі оқ ушы сө йлеу дағ дысын қ алыптастыру ү шін: оқ ушы мең герген лексикалық материалдар бойынша талқ ылауғ а қ атысып, мә тін бойынша тү сінгенін еркін жеткізе білуге дағ дыланады. Қ ойылғ ан сұ рақ тарғ а тез жә не нақ ты жауап беру жә не сурет бойынша ә ң гіме қ ұ растыру, ә р тү рлі жағ даяттарғ а баланысты сұ рақ қ оя білу мен схема бойынша сө йлемдер қ ұ растырып айту жұ мыстары басты рө л атқ арады.

Оқ у біліктілігін мең геру мақ сатында ортадан жоғ ары дең гейде жұ мысты кү рлендіре отырып, кө птеген жұ мыстарды іске асыруғ а мү мкіндік туады. Кө лемді мә тінді оқ ып қ ана қ оймай, кө ру арқ ылы мазмұ нын тү сініп мә тіннің мазмұ ны бойынша тү сінгенін айта білу. Сондай ақ ө з бетімен ә ң гіме қ ұ рап, мә тінге байланысты қ анатты сө здерді, мақ ал мә телдерді пайдалану арқ ылы сө йлеуге дағ дыландыру. Бұ қ аралық, ақ параттық хабарларды оқ ып тү сіну (газет, журнал материалдары, теледидар хабары) мен талқ ылауда белсенділік танытып, біліктілікті жоғ арылату жұ мыстары басшылық қ а алынады.

Оқ у біліктілігін мең герту мақ сатында роман, поэма, эссе, ә ң гіме оқ ыту арқ ылы жан жақ ты жұ мыс жү ргізуге жол ашады.

Сө йлеу дағ дысын қ алыптастыру ү шін, оқ ығ ан ү зінділері бойынша негізгі кейіпкерлерге сипаттама беру, роман, эсселердің тақ ырыбын, идеясын талқ ылау, пікірсайыс, дебат барысында ө з ойын ә деби тілде еркін жеткізе білуге дағ дыландыру басты мақ сат болып табылады.

Ағ ылшын тілін орта мектепте оқ ытудың шарттарын ескере отырып, оқ ушылардың мектепті бітіргеннен кейін де шетел тілінде сө йлеп, оқ ып тү сіне білу қ абілеттерін қ алыптастыруғ а мектеп қ абырғ асында мә н берілуі тиіс. Оқ ушыларды шетел тілінде сө йлеуге жә не кітап арқ ылы жұ мыс жасауғ а баулу қ ажет. Шетел тілін практикалық тұ рғ ыда мең геруге ү йреткенде оқ ушыларды ө з бетімен жұ мыс істеуге баулып, алғ ан білімін, икемділік дағ дыларын жаң а жағ дайларғ а тап болғ ан кездерде шығ армашылық пен қ олдана білуге машық тандыру кө зделеді. Осы мақ сатпен анық тама ә дебиетерді пайдалана білу, мә тін мазмұ нын ө з бетімен тү сінуге бейімделу жә не одан тү йгенін қ ысқ аша етіп қ ағ азғ а жазып алу, шағ ын хабарлар дайындау жә не ө з пікірін айтып, бағ а беру сияқ ты ә рекеттерге дағ дыландырудың маң ызы зор.

Ағ ылшын тілін оқ ытудағ ы оқ ушының ө з сө зін жоспарлай білу икемділігін, мә тін мазмұ ны мен ағ ылшын тілін ү йрету қ ұ ралдарын ұ штастыра отырып, сө йлеу этикасын пайдалана алуын талап етеді. Оқ ушылар басқ а халық тардың тұ рмыс тіршілігімен олардың кө рнекті ө кілдерінің ө мірімен алынғ ан деректермен, бұ л халық тар тарихының эпизодтарымен, мә дени ескерткіштерімен, кө рікті жерлерімен танысады. Оқ улық, оқ у кітаптары, газеттегі қ арапайым мақ алалар арқ ылы оқ ушылардың шетелдегі адамдардың ө мірімен танысуы олардың жалпы білімділік ой ө рісін кең ейтеді. Оқ ушылардың жан жақ ты дамуы жә не олардың тұ лғ а ретінде қ алыптасуы ү шін тілдік материалмен жұ мыс істеу сипаты мен сө йлеу біліктілігінің елеулі мә ні бар. Шетел тілі қ ұ ралдарымен (лексикалық, грамматикалық, фонетикалық) жә не сө йлесу іс ә рекетінің негізгі тү рлерімен қ арулана отырып, оқ ушылар танымдық белсенділік, дербестілік кө рсетуі, қ орытынды жасай алуы маң ызды болып табылады.

Оқ у бес пайызғ а дейін бейтаныс сө зі бар ғ ылыми кө пшілік қ оғ амдық саяси жә не кө ркем ә дебиеттен қ ысқ артылып алынғ ан мә тіндердің негізгі мазмұ нын тү сінулері тиіс. Оқ ушылар газетті қ арап шығ ып, одан ө здерін қ ызық тыратын мақ алаларды таң дап ала алатын болуы тиіс. Мә тінді оқ и отырып алынатын хабарғ а байланысты оқ ушылар оқ у қ арқ ыны мен тү сінігін қ алыптастыруы керек.

Тілдік материалдар оқ ушыларғ а ө з қ алауларын айтуғ а жә не ө з пікірін білдіруге қ ажет болады. Ө з пікірін ситуациялар жә не тақ ырыптармен байланыстыра қ олдану мынадай пікірлер айтуғ а, жеткізуге жетелеуі тиіс:

· қ алауын, сезімін, жанашырлығ ын білдіру;

· ө з кө зқ арасын айту, қ арапайым ғ ана дә лел келтіру;

· істің мә н жайы мен оқ иғ алар туралы мә ліметтер алу жә не ә ріптесінің пікірін сұ рау.

Сө йлеуге тың дап тү сінусіз ү йрену мү мкін емес.Шетел тілін мең геруде тың дап тү сіну қ абілетін дамытудың алар орны ерекше.

Ауызша сө зді тү сіну адамның естіген сө здердің мағ ынасына талдау жасап, аяқ талғ ан ойды білдіруіне, ойша жинақ тау қ абілетіне байланысты болады

Тың дап тү сінудің негізгі топтарына мыналар жатады:

А) тың дап тү сіну дағ дылары (мә тіннің грамматикалық жә не морфологиялық формаларын тани білу);

Ә) сө здерді жә не сө з тіркестерін тү сіне білу қ абілеті;

Б) дыбыстарды, дауыс интонациясын ажырата білу;

Тың дау процесі есту қ абілеті механизмімен тығ ыз байланысты. Есту, тың дау қ абілетін техникалық қ ұ ралдар кө мегімен жаттығ улар жасау арқ ылы дамытуғ а болады. Логикалық тү сіну механизмі талдау процесінде кү рделі болып саналады.

Ауырма сө зді тү сіну ү шін бір материалды бірнеше рет тың даудың қ ажеті жоқ. Сө зді толық тү сіну бірден (толық) жә не толық тай бір рет айтқ анда қ абылданады. Қ азіргі кезде шетел тілін мең геруде (есту, тың дау, оқ у арқ ылы) оқ у фильмдерін кө ру, ү нтаспалар тың дау жә не т.б. мү мкіншіліктері ө те кө п. Шетел мамандарының сө йлеуімен жазылғ ан ү нтаспалар, видео-фильмдер кө птеп саналады. Тың дау қ абілетін ұ нтаспа кө мегімен дамыту ү шін арнайы видео жаттығ улар мен аудио мә тіндер қ ажет. Осы орайда мә тінді тың дау, оқ ып отырудың мә ні зор.

Тың дауғ а ү йренуді сө йлеумімен бетпе-бет отырып тың даудан бастағ ан жө н. Аудиториялық сабақ тарда оқ ытушының сө йлеуі, видеофильмді кө рсете отырып, оқ ытушының оқ уы оқ ушы ү шін ү лкен ө неге, ү лгі болады.

Шетел тілін тың дап тү сінудің ө зіме тә н ұ ғ ындыруғ а тырысып, тілдік материалдарды кө п беру қ абылдауды қ иындатады, сонымен бірге дағ дыны қ алыптастыруғ а кері ә сер етеді. Осының ә серінен оқ ушы тез тың дап тү сіліп, жауап дайындау ү шін ойланып отырады.

Ауызша сө йлеуге ү йрету – шетел тілім оқ ытудың ең қ иын аспектісі болып салалатындық тан, ең негізгі мақ сат – естігенін тү сіне білуге ү йрету.

Тү сінуге тексерудің ең басты бө ліктерін – сурет арқ ылы, екіншіден – жазбаша жауап беру арқ ылы жү ргізуге болады.

Сурет арқ ылы ү йрету кезінде қ ажетті суретті таң дау – алдымен айтылғ ан фразағ а, диалогқ а, мә тінге, ә ң гімеге, одан соң тың далғ ан материал мен суреттегі айырмашылық ты табуғ а байланысты болады.

Шетел тілін аудармасыз тү сінудің тағ ы бір жолы ү нтаспа арқ ылы ә ртү рлі бұ йрық тар беріп, орындату. Оқ ытушы дұ рыс, не бұ рыс екенін қ адағ алайды. Бұ йрық тарды тек бұ йрық рай тү рінде берумен қ атар ә ртү рлі нұ сқ аулар тү рінде де беруге болады.

Мысалы: “When Tom walks to the window, John will write Kate’s name on the blackboard“ Мұ ндай бұ йрық тар тың даушылардың қ ызығ ушылығ ын тудырады жә не сө здерді, шетел тілінің грамматикалық формаларын есте сақ тауғ а кө мектеседі.

Фонетикалық жә не грамматикалық қ ұ рылымдарды тың дау арқ ылы салыстыра жә не ажыраты білуге арналғ ан тапсырмалардың мұ ндай тү рлерін бірте-бірте кү рделендіруге болады.

Диалогты, ә ң гімелерді, мә тіндерді тың дау шетел тілін тү сініп ү йрене білудің ең қ ажетт бө лігі болып табылады. Тың дауғ а арналғ ан мә тіндер оқ ылғ ан тілдік материалдар негізінде қ ұ рылады. Оның ішіне 3-4% таныс емес лексикалық материлдар қ осуғ а болады. Алғ ашқ ы рет тың дауғ а арналғ ан мә тінге жіберілген уақ ыт 1-1, 5 минут кө лемінде болуғ а тиіс. Тө мендегі мә тінді мысал ретінде алуғ а болады:

My friend Bill is a geologist. He does not stay in town in spring and summer. He goes on expeditions. There he lives in a tent and cooks his own meals. He thinks he is a very good cook and when he comes back to town he tries to teach his wife and mother in low the art of cooking. He tells everybody that canned meat and porridge are the best dishes. His wife in his opinion spends too much time on cooking. So he does not let her stay in the kitchen.

Neither his wife nor his mother in low contradicts him, for he never stays long at home.

When he lives his children are sorry to part with him but they are glad that grandmother will cook their meals again.

Тың дағ ан ә ң гіме бойынша тө мендегідей жұ мыс тү рлерін орындауғ а болады:

1. Жазбаша жоспар қ ұ ру, мә тінге ат қ ою, сө з тіркестерін жазу.

2. Ауызша мә тінннің қ ысқ аша мазмұ нын беру, толық мазмұ нын беру. Жұ мыстың мұ ндай тү рі шетел тілін тың дап тү сіне білу мен сө йлеуге ү йретеді. Шетел тілін тың дап тү сіне білуге ү йрену ү шін тек ұ нтаспа ғ ана емес, сонымен бірге видео-фильм жә не диафильмдердің кө мегіне сү йенуге болады. Шетел тілінде тың дап тү сіну қ абілеттері дамып жетілгеннен кейін, радиобағ дармаларды тың дауғ а немесе кө ркем жә не деректі фильмдерді кө рсету арқ ылы оқ ушылардың білімдерін нығ айтуғ а болады.

Тү сініп тың дау жұ мысы кезінде естіген хабарды қ аншалық ты тү сінгендігі тексеріледі. Онда шағ ын мә тін немесе сө йлемдер оқ ылып, тың дату, мә тінді қ айталап тың дау арқ ылы екі-ү ш сө йлемнен мә тіннің мазмұ нын айту, сипаттама беру, жаң а сө йлемдер қ ұ растыра білу сынды жұ мыстарды жан – жақ ты жү ргізген туста істің нә тижелі болатынына кө з жеткізе аламыз. Тү сініп тың дау дең гейде жан-жақ ты жү ргізіліп, естіген хабарды қ аншалық ты тү сінгендігі тексеріледі. Шағ ын ә ң гіме, ү зінді, мақ ала мазмұ ндары оқ ылып, тү сініп тың дау мә тінді екі рет тың дау арқ ылы екі – ү ш сө йлеммен мә тіннің мазмұ нын айту жұ мыстары жү ргізіледі. Жұ мыс барысында сипаттама беру, мә тін бойынша жоспар қ ұ ру, сұ рақ қ ол білу сынды жұ мыстар тіл дамыту жұ мыстарына негіз бола алады.

Оқ ушылар ө здері оқ ығ андары мен тың дағ андарының ішінен оқ иғ аларды жә не фактілерді тауып, соғ ан ө здерінің қ ө зқ арасын қ ысқ аша айтып берулері тиіс. Олар ө з пікірін айту ү шін мә тінді жоспар жазбаларын пайдалануына болады.

Шетел тілінде тың дағ анын, естігенін тү сіну біліктілігі басқ а кісілермен сө йлесуге, тілдік қ арым-қ атынас жасауғ а қ ажетті жағ дайлар тудырады. Шә кірттер тың дап тү сінуге арналғ ан аутентті мә тіндермен тү рлендіре жұ мыс істеуге, сө йлеуге одан ары қ арай жаттығ ады, баяндамалар жасайды.

Ағ ылшын тілінде мектеп бағ дарламасы ауқ ымында шә кірттерді сө йлеуге ү йрету, ауызекі тілде сойлету кү ні бү гін шетел тілін оқ ытудың ең басты міндеті болып отырғ аны белгілі. Ә р мұ ғ алім ө зі ең бек етіп жү рген мектебінің қ арай оқ ыту тә сілдерін тиімді етіп, тү рлендіре отырып жоспарлауы тиіс.

Мектеп жағ дайында оқ ушыны ауызша сө йлеуге ү йрету ү шін жү ргізілетін жұ мысты дифференциялап жү ргізуді екіге болуге болады: іштей жә не сырттай.

Іштей дифференциялау барысында оқ ушыларды қ абілетіне қ арай шағ ын топтарғ а бө ліп, олармен тіл ү йретуде ерекше ә дістемелік тә сілдерді қ олдану қ ажет. Бұ ндай топтарды ә рине оқ ушылардың дең гейлеріне жә не мү мкіндіктеріне қ арай жұ мыстар атқ арылады.Ә р мұ ғ алім сынып оқ ушыларын ә р тү рлі бө луі мұ мкін, мысалы бір топта тілге қ абілеті бар оқ ушылар, екінші топта тілді нашарлық білетін оқ ушылар, ү шінші топта қ абілеті, білімі жоғ ары да, нашарлау да оқ ушылар аралас болады.

Ал сырттай дифференциялау бойынша ә рбір топ пен топтардағ ы оқ ушылардың коммуникативтік икемдігін, олардың шеьел тілін оқ уғ а деген психологиялық жағ ынан дайындығ ын, елтануғ а байланысты материалдарды оқ ып жә не де оларды ө з еліндегі жә не басқ а елдердегі реалиялармен салыстыра отырып мең геруге қ абілеті, мү мкіндіг ескеріледі. Іштей дифференциялау сырттай дифференциялаумен ө зара біріге келе оқ ушылардың тіл ү йренуге деген мү мкіндіктерін кең ейте тү седі. Бұ л орайда, ә рине, оқ ушылардың жеке бас ерекшелігіне баса назар аудару керек. Сыныпта бала саны неғ ұ рлым кө п болса соғ ырлым мұ ғ алім оқ ушының ө зіне тә н ерекшелігіне кө ң іл бө ліп, дефференциялауғ а неғ ұ рлым кө п мү мкіндік жасауғ а тырысу қ ажет.

Сабақ ты ө тудің ә діс – тә сілін тү рліндіре, кө рнекіліктермен ә рлендіре отырып ү немі ә рі жү йелі тұ рде оқ ушылар жұ мысын тексеріп кезде біз бұ рынғ ы ескі тә сілмен оқ ушылар жұ мысын тексеріп ү немі ә рі жү йелі тү рде оқ ушылар жұ мысын тексеріп отырғ ан дұ рыс. Шә кірттердің білімін біркелкі бағ алай салмауымыз керек, ә р оқ ушының жауабының мазмұ нын ескере отырып бағ а қ оюымыз керек. Сонда, мазмұ нды, жақ с сө йлейтін оқ ушы одан нашарлау сө йлейтін оқ ушығ а қ арағ анда ө з білімнің жоғ ары екенін тү йсінеді.

Оқ ушыны ауызша сө йлеуге жаттық тыруда тоғ ы бір ескеретін жағ дай- жеке оқ ушыдан сабақ сурау кезең і. Бір ғ ана оқ ушы жауап беріп тұ рса, нашарлау (сө йлейтін) оқ итын оқ ушылар оны тың дамай отыруы ә бден мү мкін. Сондық тан мұ ғ алім сабақ сұ раудың ә рбір кезең інде барлық оқ ушыны қ амтитындай тә сіл қ олдануы тиіс.

Ауызша сө йлеуді дұ рыс жолғ а қ ою ү шін ең ә уелі оқ ушылардың шетел тілінен сө з қ орын дұ рыс жинақ тауына кө ң іл бө лу керек. Оқ ушылар ә р сабақ та ө тілетін жаң а сө здерді жазып алып, жаттауы міндетті. Тіл ү йренуші мектептегі сабақ та тілді қ алай ү йренудің, қ алай сө йлеудің жолдарын ү йрене, ү йде, сабақ тан тыс кезде кө п оқ ыса білімі сө йлеу дағ дысы бай болары сө зсіз. Мектеп мұ ғ алімі шә кірті жақ сы сө йлесін десе оқ ушылардың екеуара сө йлесуіне кө п кө ң іл бө лгені жө н. Пә нді жақ сы мең геріп келе жатқ ан оқ ушы мен ү лгерімі тө мендеу оқ ушыны нашар ү лгерімді баланың айтқ анын тү зеп, кө мектесіп отырады.

Ауызша сө йлеуге баланы дұ рыс жаттық тырудың тағ ы бір тү рі ү йренген матрериалды жаң а материалғ а ауыстырғ ызып дағ дыландыру. Ө тімен материалды, сө здерді бала тү рлі ситуацияғ а байланысты ө згерте отырып қ олдануғ а дағ дыланса сө йлеу қ абілеті мығ ымдала тү седі. Оқ ушылардың білімін бағ алағ анда мұ ғ алім бірден «Сен тө ртке білесең», «Сен екіге білесің» деп бағ аламауы тиіс, оқ ушылардың сө зінең қ андай дең гейде болғ анын сө збен бағ алап, содан кейін ғ ана бағ а қ ою керек. Тә жіребесі мол мұ ғ алім сө йлеуге ү йрету барысында сө йлеуге бейім тұ ратын жә не сө йлеуге аса ұ мтылса қ оймайтын мің езі ауыр балалар болатынын да ескертгені дұ рыс болады.

Ауызша сө йлеуге ү йрету ү шін қ ажетті ситуацияларды мынадай жолдармен жасауғ а болады:

А) «Кө з алдың а елестетіп кө р» жә не «қ иялдап кор» деген сияқ ты т.б. тапсырмалар арқ ылы ситуациялар қ ұ ру.

Ә) белгілі бір ситуацияны жасайтын сурет немесе ситуацияны дамыта, кү шейте тү сетін суреттер тізімін қ арап, соның кө мегімен сө йлеу;

Б) Оқ ушыны қ оршағ ан орта кү нделікті ө міріндегі болып жатқ ан жағ дайына ұ қ сас, сә йкес келетін нә рселерді сипаттау. Ситуацияны бұ лайша шектеу оны оқ ушыны ойландыратын тапсырмаларғ а айналдыруғ а мү мкіндік береді.

Ғ алым И.В. Рахманов «заттық ситуация» мен «қ арым – қ атынасқ а байланысты ситуация» бө ліп қ арау керек деген пікір айтты. Ол негізінде осында ситуациялардың тақ ырыптарымен бірге бағ дарламағ а енгізуге ұ сынғ ан болатын. Заттың ситуациялар оқ ушылар ө з жанұ ясын, ү й-емін т.б. ө зіне жақ ын нә рсені суреттегенде пайда болса, қ арым- қ атынас ситуациялары шә кірт бір нә рсеге, біреуге ө зінің жеке қ озқ арасын, қ атысын білгенде жасалынады. Бұ ң дай ситуациялар бір нә рсе жайлы ойлап, ө з ойын білдірісі келген жағ дайда қ ұ ралады. Сабақ та ә сіресе қ арым-қ атынас ситуацияларын пайдалану, практикалық міндеттерді:

Іске асыруғ а мү мкіндік жасайды, ойткені олар белгілі бір проблеманы қ озғ ап, соғ ан арнайы қ ұ рылады. Сабақ ү стінде ситуациялар қ ұ ру, ә сіресе қ арым-қ атынас ситуацияларын пайдалану, практикалық міндеттерді іске асыруғ а мү мкіндік жасайды. Қ арым – қ атынас неғ ұ рлым терең ә рі жан – жақ ты болса, соғ ұ рлым сө йлеуге дайындалу процесі жеделдетіп, оң айлана тү седі, ө йткені сө йлеу негізінде белгілі бір контекст тұ рады. Ол контекст қ арым – қ атынас жасайтын адамдардың іс-ә рекеті.

Сө йлеу ү шін ең алдымен оқ ушыларды тіл арқ ылы қ арым – қ атынас жасауғ а ситуациялар арқ ылы ү йрету керектігін негізге ала отырып Ресейлік ғ алым Е. Пассов мынадай байлам жасайды: біріншіден, оқ ушылардың қ ара іс-ә рекет жағ дайын ескергенде ғ ана сө з ә рекет іске аса алады; екіншіден, сипуацияларды ү немі ө згертіп жаң алап отырғ анда ғ ана оқ ыту нә тижелі болады ү шінші, ситуация оқ ушыны ө з бетімен ізденуге мә жбү р етеді, себебі ол ес, ойлау сияқ ты жеке бас қ абілетін сү йенеді.

Оқ ытудың ситуативтілігі оқ ушылар мен мұ ғ алімдер арасындағ ы қ арым-қ атынасқ а негізделген жағ дайда ғ ана сабақ ү стінде қ атынас ситуациясы пайда болады. Е.Пассов ө зінің ұ зақ жылдар бойы жү ргізген ғ ылыми-зерттеу жұ мысының нә тижесінде комуникативтік оқ ытуда «ситуация» мен «ситуативтілікті» анық тап алу қ ажет екеніне кө з жеткізген. «Ситуация-дегеніміз қ арым-қ атынас жасаушылардың, сө йлесушілердің санасында қ алыптасқ ан ө зара қ арым-қ атынасының жү йесі, ал ситуативтілік дегеніміз-осы қ арым-қ атынастармен байланыс» деп қ орытынды жасайды. Ол іс-ә рекеттерде дара қ арым-қ атынастарда мынадай жетекші факторлар болады деп кө рсетеді. Е.И.Пассов: а) статустық, ә)рольдік; б)іс-ә рекеттік; в)ізгілік.

Шетел тілінде сө йлеуге, қ арым-қ атынас тіліне ү йретуде оқ ушыларды ә сіресе ө з бетімен жұ мыс істеуге, ө зі ізденіп білім алуғ а дағ дыландыруы керек. Бұ л қ азіргі уақ ыт талабы. Сонымен оқ ушының шаршауын сейілтіп, қ ызығ уын арттыратын сабақ арасындағ ы ойын тү рлері ү лкен роль атқ арады. Ойындар сабақ тың тиімділігін, сапасын арттырумен бірге оқ ушының оқ у белсенділігін, шығ армашылық ойлау қ абілетін дамытады. Сондай-ақ ойын оқ ушының сө йлеу қ абілеті ә рекетін тездетеді, танымын кү шейтеді. Осы тұ рғ ыдан ойын оқ ушының жас ерекшелігімен мү мкіншілігіне сай жә не тә рбиелік, дамытушылық мә ні зор болуы тиіс. Ойнау арқ ылы оқ ушының сө йлеуге деген ішкі жан дү ниелік ынтасы, іздену дағ дысы қ алыптасады.

Ойын тү рлерін пайдалану арқ ылы жаң а материалды жең іл де тиянақ ты, нақ ты тү сіндіруге, мең геруге жағ дай жасалып, ол оқ ушының санасында берік сақ талатын болады. Ойын тү рін қ олдану оқ ушығ а ерекше ә сер етеді, оны дұ рыс жоспарлау қ ажет. Сынып оқ ушылары оғ ан тү гел қ атынасуы шарт. Оқ ушының шаршауын сейілтіп, қ ызығ ушылығ ын арттыратын тек ойын тү рлері болып табылады. Ойын оқ ушыны бірігіп жұ мыс істеуге бағ ыт береді, іздендіруге дағ дысына қ алыптастыруына мү мкіндік туғ ызады.

Ағ ылшын тілінде ойын тү рлерін мынадай мақ саттарда қ олданғ ан дұ рыс:

1. Ә ліпбиді дұ рыс мең герту;

2. Орфографияны дұ рыс оқ ыту;

3. Оқ у дағ дысын қ алыптасыру;

4. Лексиканы мең герту;

5. Грамматикалық қ ұ рылымды мең герту;

6. Оқ ушының ойын дамыту, дұ рыс жазу, дұ рыс айту, дұ рыс оқ и білу дағ дыларын қ алыптастыру.

Таң дап алынғ ан ойындар оқ ушылардың сө з байлығ ын, тіл қ орына сай болу керек.Мұ ғ алім кез- келген ойынды ө ткізу ү шін алдын-ала жоспар қ ұ рып алуы керек. Тиімді пайдаланғ ан ойын тү рлері мұ ғ алімнің тү сіндіріп отырғ ан материалын оқ ушылардың зор ынтамен тың дап берік мең геруіне кө мектеседі. Ө йткені тө менгі сыныптағ ы оқ ушылардың аң сары сабақ тан гө рі ойынғ а ауың қ ырап отырады. Қ ызық ты ойын тү рінен кейін олар тез серігіп тапсырманы ық ыластана ә рі сапалы орындайтын болады. Ойындар барлық сыныптарда қ олданылады.

Сонымен бірге сынып ішінде ойнайтын ойындар мен іс-ә рекеттер арқ ылы да оқ ытуғ а болады.Біз сынып ішінде ойындарынды қ ашан қ олдануымыз керек.Мысалы сабақ ү стінде жаң а сө здерді қ айталау ү шін, отілген жаң а сабақ ты еске тү сіру ү шін қ олданғ ан жө н.

Сынып ішінде мынадай ойындарды ойнауғ а болады:

What’s in the bag?

Around the world

Board Race

Order Race

Question race

Bingo

Go fish

ойындарын қ олдануғ а да болады. Бұ л ойындар оқ ушылардың танымын кең ейтіп, білім мен білік шеберліктерінің жан-жақ ты дамуына, қ алыптасуына, тілдік материалдарды жақ сы біліп, сө з іскерліктерін мең геруіне кө п кө мектеседі.

Ойындар оқ ушылардың танымын, ақ ыл–ой белсенділігін қ алыптастырудың маң ызды қ ұ ралы бола отырып, олардың бағ дарлама материалының негізгі тақ ырыптары бойынша алғ ан білімдерін терең дете тү суді, ә рі пысық тауды кө здейді.Бұ л ойындар балалардың сабақ ү стіндегі жұ мысын тү рлендіре тү седі, олардың пә нге қ ызығ ушылығ ын оятып, ынта –ық ылыас қ оюына баулиды жә не оқ ушылардың зейінін, ойлау қ абілеттерін дамытады. Ойындар арнайы мақ сатты кө здейді жә не нақ ты міндеттерді шешеді.

Ойын сабақ тың ә р кезең дерінде, тақ ырыбына қ арай мұ ғ алім ө зі таң дап алып, қ олданып отырады. Сондық тан осы жобадада тілді мең герту мақ сатында сабақ та қ олданылатын тү рлі ойындармен таныстыра кетуді жө н кө ріп отырмын.

1.What’s in the bag? Сумкада не бар? ойыны.

Мұ ғ алім алдымен балаларғ а бір сумка алып келеді. Балалардан сұ райды. Балалар сумкада не бар? Балалар ішінде дә птер, қ алам, кітап бар деп айта бастайды. Мұ ғ алім бұ л ойынды сабақ соң ында қ олданса болады. Ә сіресе жаң а сө здерді еске тү сіру ү шін қ олдануғ а болады. Мұ ғ алім сумканың ішіндегі заттармен таныстырады. Сумкада не бар? Мұ ғ алім оқ ушылардан What’s this? Сұ рағ ы арқ ылы затты кө рсету арқ ылы сұ райды. Мысалы: Pen, copybook, pencil, ruller, rubber деп кө рсетеді. Сосын оқ ушыларғ а жеке-жеке қ айталатады.Сө здерді ұ мытпау керек. Сосын оқ ушыларғ а сумка ішіндегі заттарды таратып беріп, оқ ушылардан осы заттарды мына сұ рақ арқ ылы сұ рауғ а да болады.Мысалы: Who has a pencil? Who has a ruller? Жауап бергенде оқ ушылар кімде екенін табу керек.Оқ ушылар тапса Janatbek has a pencil деп табу керек. Бұ л ойын оқ ушының cабақ қ а деген қ ызығ ушылығ ы артып, сө здік қ орлары молайып, есте сақ тау қ абілеті артады.

 






© 2023 :: MyLektsii.ru :: Мои Лекции
Все материалы представленные на сайте исключительно с целью ознакомления читателями и не преследуют коммерческих целей или нарушение авторских прав.
Копирование текстов разрешено только с указанием индексируемой ссылки на источник.