Жұмыстың жалпы сипаттамасы

Ағ ылшын тілін оқ ытудың жоғ арғ ы сатысында оқ ушыларды мультимедиалық технологияларды пайдалану, кө ркем фильмдер арқ ылы тың далым ә рекетіне ү йретудің жолдары

2.1. Шетел тілін оқ ыту процесін мультимедиалық технологияларды пайдалану арқ ылы жетілдірудің теориялық негіздері

2.2. Мультимедиалық технологияларды пайдалану арқ ылы тың дау жә не сө йлеу дағ дыларын дамытуғ а бағ ытталғ ан тә жірибелер. Оқ ушылардың қ абілеттерін дамытуғ а арналғ ан тапсырмалар, сабақ жоспары

2.3. Кө ркем фильмді сабақ та қ олданудың тиімділігі

2. Қ орытынды

3. Пайдаланылғ ан ә дебиеттер тізімі

Кіріспе

Адам іс-ә рекетінің ә р тү рлі салаларында, сонымен қ атар, білім саласында ақ параттық технологиялардың жаң аша қ ұ ралдарын қ олдану бү гінгі кү ні ү лкен ө зектілікке ие болып отыр. Отандық жә не шетелдік оқ улық тарда білім процессін компьютерлендіру ең ө зекті факторлардың бірі ретінде қ арастырылады.

Бү гінгі кү ні Қ азақ стан Республикасының білім туралы тұ жырымдамасы ойлы, ө нерлі, білімді тұ лғ аны қ алыптастыруғ а бағ ытталғ ан жә не қ азіргі білім жү йесі оқ ушылардың танымдық белсенділігін дамытатын оқ ытудың дә стү рлі емес, белсенді тү рін жә не ә дістерін оқ у процессіне енгізу бағ ытында қ ұ рылуы тиіс.

Білімді дамыту ү шін білім берудің ү йреншікті ә дісінен оқ ыту процессінде оқ ушылардың пә нге деген қ ызығ ушылық тарын арттыратын білім берудің жаң а белсенді ә дісіне кө шу керек. Бұ л тапсырманы оқ ыту процессінде тек жаң а технологияларды қ олдану арқ ылы жү зеге асыруғ а болады.

Қ азіргі кезде жаң а білім жү йесі интернеттің пайда болуының арқ асында дамығ анын барлығ ы мойындайды. Кө птеген ә діскерлер видеофильм,, электрондық пошта (e-mail), мультимедиялық презентация, анимациялық суреттер жә не т.б. кө мегімен шетел тілінде монолог жә не диалог тү рінде тың дау арқ ылы сө йлеу қ абілетін қ алыптастыратын жаттығ уларды қ ұ рстырумен айналысып жатыр. Ал шетелде болмай-ақ, сол елдің тілінде сө йлей алу қ абілетіне ие болу оң ай емес. Сондық тан, мұ ғ алімнің маң ызды тапсырмасының бірі шет тілі сабағ ында жаң а технологиялардың тү рлі малдарын, газет баспаларын, фильмдерді қ олдана отырып, сө йлеудің шын ситуацияларын қ ұ ру болып табылады. Шет тілін ү йрету процессінде бұ л ә дістерді қ олдану сабақ ты қ ызық ты жолмен ө ткізуге кө мектеседі. Мысалы, анимациялық суреттер, видео-кө ріністер, презентациялар жә не т.б. ә ртү рлі дыбыстар арқ ылы кө рсетіледі. Компьютер мониторындағ ы кө ріністер оқ ушының іс-қ имылының арқ асында ө згеріп отырады. Бұ л динамикалық жә не оқ ушының бар ойын ө зіне бағ ыттайды, сонымен қ атар, оқ у процессінде оқ ушының белсенділігі оянады. Нә тижесінде оқ ушы ақ паратты оң ай ә рі тез қ абылдайды жә не оқ ушының ынтасы мен қ ызығ ушылығ ы жоғ арылайды.

Дегенмен, оқ ыту процессінде компьютерлік технологиялардың қ арқ ынды енгізілуіне қ арамастан, арнайы мультимедиялық оқ улық тар жә не оларды қ олдану техникасы туралы ә дістеменің болмауы себепті шет тілін ү йрету процессінде компьютерлендіру жеткілікті дамымағ ан. Сонымен, ағ ылшын тілін оқ ыту ә дістемесінің жеткіліксіз жасалуы, ағ ылшын тілінде оқ ытуды бұ қ аралық ақ парат қ ұ ралдары арқ ылы ұ йымдастыру жолдарын жү зеге асыруды жә не ізденісті қ ажет ететін осы зерттеу жұ мысының тақ ырыбын таң дауғ а себеп болды: «Жоғ ары сатыдағ ы оқ ушыларды тың далым ә рекетіе ү йретудегі бұ қ аралық ақ парат қ ұ ралдары».

Жұ мыстың жалпы сипаттамасы

Қ азақ стан Республикасының президенті Н.Ә.Назарбаев «Инновациялар мен оқ у-білімді жетілдіру арқ ылы білім экономикасына» деген тақ ырыпта оқ ығ ан лекциясында: «Осы заманғ ы ә лем жаһ андану кезең ін – адамзаттың біртұ тас ақ парат жә не коммуникациялар кең істігінде жан-жақ ты бірігу, бү кіл планетаның біртұ тас экономикалық рынокқ а айналуы дә уірін бастан кешіруде» деп кө рсеткен болатын. Бү гінгі кү ні Қ азақ стан Республикасының білім беру реформасы бойынша білімді, ойлы жә не ө нерлі тұ лғ аны қ алыптастыруғ а бағ ытталғ ан жә не қ азіргі білім беру жү йесі негізінде оқ ушылардың танымдық белсенділігін дамытатын оқ ытудың дә стү рлі емес, жаң а белсенді жә не инновациялық ә дістерді енгізу шетел тілін оқ ытудың негізгі мә селелерінің бірі болып табылады. Білім берудің дә стү рлі ә дісінен оқ у процесінде оқ ушылардың пә нге деген қ ызығ ушылығ ын арттыратын білім берудің жаң а белсенді ә дісіне кө шу керек. Бұ л тапсырманы оқ ыту ү дерісінде тек жаң а технологияларды қ олдану арқ ылы жү зеге асыруғ а болады.

Зерттеу жұ мысының ө зектілігі. Адам іс-ә рекетінің ә ртү рлі салаларында, сонымен қ атар білім беру саласында ақ параттық технологиялардың жаң а қ ұ ралдарын қ олдану бү гінгі кү ннің ө зекті мә селелерінің бірі болып отыр. Отандық жә не шетелдік білім беру орындарында бұ қ аралық ақ парат қ ұ ралдарын (БАҚ) қ олдану ең маң ызды ә діс болып табылады.

Қ азіргі кезде жаң а білім беру жү йесінің заманауи технологиялар мен интернеттің пайда болуының арқ асында дамығ анын барлығ ы мойындайды. Кө птеген ә діскерлер мультимедиялық презентация, видеофильм, электрондық пошта, анимациялық суреттер жә не т.б. кө мегімен шетел тілінде монолог жә не диалог тү рінде сө йлеу қ абілетін қ алыптастыратын жаттығ уларды қ ұ растырумен айналысып жатыр. Шетел тілдік ортада болмай-ақ, сол елдің тілінде сө йлей алу қ абілетіне ие болу оң ай емес. Сондық тан, мұ ғ алімнің басты мақ сатының бірі шетел тілі сабағ ында жаң а технологиялардың тү рлі амалдарын қ олдана отырып, сө йлеудің шын ситуацияларын қ ұ ру болып табылады. Шетел тілін оқ ыту барысында БАҚ қ олдану сабақ ты қ ызық ты ә рі тиімді етіп ө ткізуге кө мектеседі.

Қ азіргі кезде Қ азақ стан Республикасында білім беруді ақ параттандыру мә селесі бойынша тө мендегідей негізгі ғ ылыми мектептер қ алыптасып, кешенді зерттеулер жү ргізілуде:

- профессор С.С.Қ ұ нанбаеваның мектебі шет тілін оқ ытудың теориясы мен ә дістемесін ақ паратандыру мә селелерін зерттейді: мә дениетаралық -қ атынастық біліктілігін қ алыптастыру Ә.Т.Чакликова, елтанымдық біліктілігін қ алыптастыру Ж.А.Тү селбаева; студенттерді АҚ Т-ды пайдалануғ а ә дістемелік даярлау Д.Е.Сағ ымбаева; шетел тілін оқ ытуда телекоммуникациялық технологияларды пайдалану А.Б.Нұ рова, ағ ылшын тілін электрондық оқ улық тар арқ ылы оқ ыту ә дістемесі Ұ.Т.Нұ рманалиева;

- профессор Б.Б.Баймұ хановтың мектебі оқ у ү дерісіне компьютерлік технологияларды енгізу мә селелерін, ә ртү рлі бағ дарламалық қ ұ ралдарды қ олданудың ә дістемесін жасау мә селелерін зерттейді Б.Д.Сыдық ов, Р.С.Шуақ баева, І.Ж.Есенғ абылов, Г.А.Мадьярова жә не т.б;

- профессор Ж.А.Қ араев жә не М.Б.Есбосынов, С.В.Рах, К.З.Халикова, Ж.С.Сардарова, С.Т.Мұ хамбетжанова, Б.К.Тө лбасова, Б.Абыканова, О.К.Ахметова жә не т.б ғ алымдар ақ параттық -қ атынастық технологияны жалпы орта білім беретін мектептің оқ у ү дерісінде, кә сіби дайындық та жә не жоғ ары оқ у орындарында информатиканы оқ ытуда қ олдану мә селесін қ арастырғ ан.

Интернетті пайдалану ә дістемесі А.Л.Муховиков, интернетті пайдалану С.Н.Конева, ә деби-ә дістемелік Интернет-сайттар ғ ылым жә не мектеп тә жірибесінде диалог жасау кең істігі ретінде Ю.В.Ээльма, Интернет-технологиялар негізінде мектептің білім беру ортасын белсендіру. Ю.Дик, И нтернет ресурстар Ә.Т.Чакликова, Н.Ғ.Даумов бойынша жү ргізілген зерттеулерді қ арастырдық.

Шетел тілінде сө йлеу жә не сол тілді тү сіну дағ дысын қ алыптастыруда оқ ытуды компьютерлік технологиялар арқ ылы, соның ішінде мультимедиялық презентациялар мен интернет ресурстар, шетелдік басылымдар, газет-журналдар, радио, фильмдер арқ ылы ұ йымдастыру жолдарын жү зеге асыру жолдарын қ арастыру зерттеу жұ мысының негізгі мақ саты болып табылады.

Зерттеу нысаны: бұ қ аралық ақ параттарды қ олдану арқ ылы шетел тілін оқ ыту ә дісі.

Зерттеу пә ні: тың дау дағ дысын қ алыптастырудағ ы бұ қ аралық ақ парат қ ұ ралдарын пайдаланудың маң ызы.

Зерттеудің мақ саты: жоғ ары сатыдағ ы оқ ушыларды оқ ытуда мультимедиалық қ ұ ралдар мен Интернет ресурстарын, БАҚ пайдалану маң ыздылығ ын теориялық тұ рғ ыда негіздеу, тә жірибе жү зінде сынақ тан ө ткізу жә не жасалғ ан тә жірибелік жұ мыстың тиімділігін дә лелдеу.

Зерттеудің міндеттері:

- шетел тілі сабағ ында бұ қ аралық ақ парат қ ұ ралдарын қ олданудың тиімді тә сілдерін айқ ындау;

- шетел тілін оқ ытуда шетел баспаларын, газет-журналдарын, интернет, фильмдер қ олданудың тиімділігін кө рсету;

- шетел тілі сабағ ында бұ қ аралық ақ парат қ ұ ралдарын пайдалану арқ ылы оқ ушылардың сө йлеу жә не тү сіну дағ дыларын қ алыптастырудың тиімді жолдарын анық тау.

Зерттеу кө здері: білім беру салаларында оқ ытудың жаң а технологияларын қ алыптастыру мен енгізуге бағ ытталғ ан, мерзімді басылымдарда жарияланғ ан ә леуметтік зерттеу нә тижелері; шет мемлекеттерде (АҚ Ш, Германия, Ұ лыбритания) білім беру жү йесін ақ параттандырудың, оқ ыту ү дерісінде ақ параттық технологияларды пайдаланудың іс-тә жірибелері; зерттеу тақ ырыбына байланысты психологиялық жә не педагогикалық ә дебиет, тә жірибелік жұ мыстар, озат мұ ғ алімдердің іс-тә жірибесі, автордың жеке жұ мыс тә жірибесі, оқ у бағ дарламалары, оқ у-ә дістемелік кешендер.

Зерттеу ә дістері: қ арастырылып отырғ ан тақ ырып жө ніндегі ақ параттық, ғ ылыми жә не ә дістемелік ә дебиетті талдау, теориялық талдау, сауалнамалар, сұ хбаттар, сұ рақ -жауап, жинақ тап қ орытындылау, оқ у ү дерісінде Интернет ресурстарды пайдалану кезіндегі оқ ушылардың ә рекетін сырттан бақ ылау, мұ ғ алімдердің сабақ та бұ қ аралық ақ парат қ ұ ралдарын пайдалану тә жірибесін зерттеп білу, педагогикалық тә жірибе жасау.

Зерттеудің ғ ылыми болжамы: егер оқ ытудың мазмұ нына, формасына, ә дістеріне қ арай БАҚ жү йелі пайдаланудың дидактикалық негіздері анық талып, оқ ыту ү дерісіне енгізілсе, онда оқ ытудың теориялық жә не практикалық денгейі жоғ арылап, білім сапасының артуына қ ол жеткізуге болады, соның нә тижесінде, оқ ушылардың танымдық белсенділігі артады.

Зерттеудің ғ ылыми жаң алығ ы:

- шетел тілін ү йретудегі БАҚ (интернет ресурстары) пайдаланудың басым тенденцияларын айқ ындауғ а талпыныс жасалды;

- шетел тілін оқ ытудағ ы ақ параттық технологиялардың жаң а мү мкіндіктері талданды;

- шетел тілі сабағ ында білім беру процесінің сапасын жоғ арылататын жә не оқ у материалын қ абылдау тиімділігін кө теретін ә дістердің жаң а нұ сқ аларын жасауғ а талпыныс жасалды;

- тың дау жә не сө йлеу дағ дыларын қ алыптастырудағ ы видео технологиялардың рө лі айқ ындалды.

Зерттеудің теориялық маң ызы. Зерттеудің нә тижелері мен пайымдаулары мультимедиалық қ ұ ралдардың кө мегімен шетел тілін оқ ытудың тиімді жолдарын анық тау мен Интернет ресурстардың оқ ыту ү дерісіндегі жаң а мү мкіндіктерін айқ ындау мақ сатында жү ргізіліп жатқ ан жұ мыстарғ а ой қ осуы мү мкін.

Зерттеудің практикалық мә ні. Зерттеу барысында қ ол жеткен нә тижелер бұ қ аралық ақ парат қ ұ ралдарын мектептердегі шетел тілі сабақ тарында, тіл ү йрету курстарында оқ уды ақ параттандыру мақ сатында қ олданылуы мү мкін. Атап айтқ анда, эксперимент нә тижелері мен қ орытындыларын электронды оқ улық тар мен Интернет ресурстарды қ олданып ө тетін дә стү рлі жә не дә стү рлі емес сабақ барысында пайдалануғ а болады.

Қ орғ ауғ а ұ сынылатын негізгі қ ағ идалар:

- шетел тілін оқ ыту ү дерісіндегі бұ қ аралық ақ парат қ ұ ралдарының педагогикалық, психологиялық, ә дістемелік, ұ йымдастырушылық, техникалық ерекшеліктерін дұ рыс айқ ындай білу оқ ытудың теориялық жә не практикалық денгейін жоғ арылатып, білім сапасының артуына қ ол жеткізеді;

- бұ қ аралық ақ парат қ ұ ралдар кө мегімен жасалатын арнайы бағ дарламаларды дайындауда жә не пайдалануда ескерілетін принциптер мен талаптарды нақ тылап, оқ ыту ү дерісіне енгізу оқ ушылардың танымдық белсенділігін арттырады;

- оқ ушылардың білімін жетілдірудің жә не олардың танымдық қ абілеттерін дамытудың жолдарын бұ қ аралық ақ парат қ ұ ралдарын пайдалану арқ ылы шешудің теориялық жә не дидактикалық негіздерінен іздеп, оларды оқ ытудың мазмұ нына, формасына, ә дістеріне қ арай икемдесе, тіл ү йретудегі нә тижелер жоғ арылатуғ а болады.

Зерттеу нә тижелерінің дә лелділігі мен негізділігі – зерттеу жұ мысы автордың теориялық ұ станымдарының ә діснамалық дә лелділігімен; зерттеудің ғ ылыми ақ паратының жү йелі қ ұ рылуымен; зерттеу ә дістерінің кешенді қ олданылуымен, зерттеудің бірегей міндеттерімен; эксперимент мә ліметтерінің тиянақ ты талдануымен қ амтамасыз етіледі.

Дипломдық жұ мыстың қ ұ рылымы. Дипломдық жұ мыс кіріспеден, екі тараудан, қ орытындыдан, пайдаланғ ан ә дебиеттер тізімінен жә не қ осымшадан тұ рады.