Студопедия

Главная страница Случайная страница

Разделы сайта

АвтомобилиАстрономияБиологияГеографияДом и садДругие языкиДругоеИнформатикаИсторияКультураЛитератураЛогикаМатематикаМедицинаМеталлургияМеханикаОбразованиеОхрана трудаПедагогикаПолитикаПравоПсихологияРелигияРиторикаСоциологияСпортСтроительствоТехнологияТуризмФизикаФилософияФинансыХимияЧерчениеЭкологияЭкономикаЭлектроника






Жеке адам дамуының қозғаушы күшi.






Адамның психологиялық дамуын зерттеу сипатты ғ ана емес, сонымен қ оса тү сіндіру, фактілердің интерпретациясын болжайды. Нақ ты фактілер белгілі теориялар контекстінің мағ ынасында болады, ол негізгісін тұ рлаусызынан бө ліп кө рсетеді жә не психологиялық дамудың негізгі заң дылық тарын тү сіндіреді.

Кез-келген психологиялық дамудың шешуші сұ рағ ы қ озғ аушы кү штерді жә не психикалық дамудың кө здерін анық тау болып табылады. Оғ ан адамдағ ы табиғ и бастау (немесе оның тұ қ ымқ уалаушылығ ы) немесе орта (ә леуметтік айналасы, игерілген тә жірибе) жатады. Бұ л шешуші сұ рақ қ алай шешілгеніне байланысты психологиялық теория екі бағ ытқ а бө лінеді.Тарихи тұ рғ ыдан бұ л ө згешелік баланың дамуын ә р жағ ынан кө рсететін ә р тү рлі екі философиялық ағ ымғ а бағ ытталғ ан.

Соның бірі XVII ғ асырдағ ы ағ ылшын философы Джон Локктың есімімен байланысты. Ол баланы таза тақ та деп қ арастырды, оғ ан қ оршағ ан орта мен қ оғ ам ө з ө кілдерінің бейнесінде оларғ а керектіні жазады. Бұ л теорияғ а сә йкес психологиялық даму ә рекеттердің ә леуметтік формаларының жинақ талуымен жә не пайдалы қ ылық тарды ө ң деуден тұ рады.

Басқ а бағ ыт XVII ғ асырдағ ы француз философы Жан Жак Руссо кө зқ арастарына негізделеді. Ол жаң а туғ ан баланың ө зінен адамдық тұ лғ аны кө ре білді. Оның ойынша психикалық даму табиғ и қ ұ былыстардың жетілуі жә не олардың орындалуы ретінде қ арастырылады.

Сонымен, психологияда психикалық даму заң дылығ ының интерпретациясы 3 негізгі жолмен қ алыптасты:

- Биогенетикалық – негізіне биологиялық ү рдістердің жетілуі жатады, ал қ алғ ан даму ү рдістері жанама тү рде қ арастырылады;

- Социогенетикалық – назар ең алдымен ә леуметтену ү рдістерінде жә не қ оғ амды ө мір жолына қ атысты этапқ а қ оятын істерден кө рінеді;

- Психогенетикалық - негізіне психикалық ү рдістер мен қ ызметтің ө зіндік дамуы жатады.

Қ азіргі кездегі психологтер бұ л кө зқ арастарды сирек қ олдайды. Жалпы адамның психикалық дамуында тұ қ ымқ уалаушылық тың рө лі қ андай болса, ортаның да рө лі сондай.

Ә дебиеттер тізімі:

Негізгі ә дебиеттер

1. Жарық баев Қ.Б. Жалпы психология. Алматы, 2004.

2. Жарық баев Қ.Б., Озғ анбаев Ө. Жантануғ а кіріспе. А., 2000.

3. Қ. Жарық баев, С. Қ алиев. Қ азақ тә лім-тә рбиесі. – А., 1995.

4. Қ. Жарық баев, Ә. Абдрахманов. Психология терминдерінің орысша-қ азақ ша сө здігі. Мектеп, Алматы, 1976.

5. М. Мұ қ анов. Ақ ыл-ой ө рісі. Қ азақ стан, Алматы, 1980.

6. М. Мұ қ анов. Ми жә не сана. Қ МБ, Алматы, 1980.

7. М. Мұ қ анов. Бақ ылау жә не ойлау. Қ МБ, Алматы, 1959.

8. М. Мұ қ анов. Жасерекшелік жә не педагогикалық психология. Мектеп, Алматы, 1990.

9. Жалпы психололгия. / Алдамұ ратов Ә. А., 1996.

10. Елеусізова С. Қ арым-қ атынас психологиясы. А., 1999

Осымша ә дебиеттер

11. Гиппенрейтер Ю.Б. Введение в общую психологию. Москва, 2002.

12. Гальперин П.Я. Введение в психологию. М., 1999.

13. Годвруа Ж. Что такое психология? В 2-т. М., 1999.

 






© 2023 :: MyLektsii.ru :: Мои Лекции
Все материалы представленные на сайте исключительно с целью ознакомления читателями и не преследуют коммерческих целей или нарушение авторских прав.
Копирование текстов разрешено только с указанием индексируемой ссылки на источник.