атынас құруды басқару

Дә ріс №10

Бізде /dev/hda2 бө лімінде Windows NT орнатылсын, яғ ни OS Loader компьютерде бар. Оны Linux-ті жү ктеуге қ олдануғ а болады. Барлық программалардың резервті кө шірмелерін жасау керек. Осыдан кейін Linux-ты орнатуғ а кө шуге болады. Орнату этабы келесі тү рде сипатталады:

1. Linux операциялық жү йесін орнатпастан бұ рын Windows NT-ны қ айта қ алпына келтіруге жә не жү ктеу жү ргізу дискеталарың ызды дайындаң ыз. Жү ктеу дискетасын жасау ү шін форматталғ ан дисктағ а жү ктеуші дискінің тү бір каталогынан ntldr, ntdetect.com, boot.ini файлдарын кө шіру жеткілікті. Windows 2000 ү шін қ алпына қ алпына келтіртін дискета жасау программасын басқ ару панелінен жіберуге болады.

2. Portation Magic программасының кө мегімен дискінің бір бө лігін босатып, бос кең істікте ext2 жә не swap бө лімдер қ ұ рың ыз.

3. Сіздегі бар дистрибутивтен Linux-ты орнатуды сұ рақ тарғ а жауап бере отырып бастаң ыз. Орнату ү рдісі кезінде мына мә селелерді елеп кетің із:

- операциялық жү йені орнату барысында операциялық жү ктеу дискетасын қ ұ руды сұ рағ анда Yes, make a boot DISK командасын таң дап алың ыз. Диск келесі этаптарда керек болады. Бұ л дискетаны Linux-ты жү ктегенде қ олданасыз. Dos-тағ ы жү ктеу дискетасындағ ы сияқ ты мұ нда дискетан дисководтан алуды сұ рамайды. Бірақ бұ л ә діс ө те ың ғ айлы емес, бұ л ә дісті тұ рақ ты қ олданудың керегі жоқ. Бұ л қ ордағ ы вариант. Кө п вариантты жү ктеуде бұ л дискетаның маң ызы зор.

- Linux-ты орнату барысында Lilo-ны дискінің негізгі бө ліміне емес, бірінші секторғ а Linux-тың тү бір каталогына орнату керек. Анық тық ү шін айтып кетейік, Linux /dev/hda3 бө лімінің 1-ші секторына орналасады. Lilo-ны MBR-ге орнатсаң ыз, Windows-тің MBR-н қ алпына келтіруің ізге тура келеді. Сондық тан LILO –ны ө з бө ліміндегі 1- ші секторғ а орнатқ ан жө н.

4. Инсталляция біткен соң Linux-ты жү ктеуші дискета кө мегімен жү ктең із. Егер сіз Lilo-ны Linux-тың бө ліміне орнатсаң ыз жә не MBR-ге тиіспесең із, Linux-ты жү ктейтін басқ а мү мкіндігің із жоқ.

5. Linux-тың жү ктеуші секторын файлғ а кө шірің із. Ол Windows NT/2000 жү ктеушісі Linux-ты жіберуі ү шін керек. Ол ү шін таза дискетада монтировка жасау керек.

Мысалы: [root]#mount-t vfat/dev/fdal/mnt/floppy жасап /mnt/floppy каталогына кө шу керек. [root]#cd/mnt/floppy келесі команданы орындау керек:

[root]#dd if=/dev/hda3 of=/mnt/floppy/bootsect.Inx bs=512 count=1

бұ л команда дискінің жү ктелу секторын былай жазуғ а мү мкіндік береді:

/dev/hda3-ті /mnt/floppy/bootsect.Inx файлына жазады. Айта кететін бір жайт, егер диск С: (/dev/hda1) Fat жү йесінде форматталса, онда бірден bootsect.Inx файлын тү пкі каталогта қ ұ руғ а болады. Егер бірінші бө лім NTFS жү йесінде форматталғ ан болса, онда дискетасыз жү ктеу жү руі де, жү рмеуі де мү мкін.

6. Linux-та Windoows NT-ні жү ктеу ү шін мына команданы береміз:

[root]#shutdown-h now

Негізгі жү ктелуші жазба ө згермегендіктен Windows NT жү ктелуі керек. Жү ктелуден кейін /mot/floppy/bootsect.inx файлын С: тү бір каталогының бө ліміне кө шіру керек, нақ тырақ айтсақ Windows NT жү ктелетін тү бір каталогқ а кө шіру керек. Windows NT қ алай орнатуың ызғ а байланысты Ғ АТ16 немесе NTFS бө лімдері болуы мү мкін. Керек бө лімдерді білу ү шін ntldr немесе boot.ini файлдарын тексеру керек. Бұ л файлдар жасырын тұ руы мү мкін. Bootsect.inx файлына read-only атрибутын меншіктеуге болады.

7. NT жү ктелгеннен кейін boot.ini файлын тауып келесі жолғ а қ осың ыз:

C: \bootsect.Inx=”Linux”

8. Компьютерді қ айта жү ктеп, Linux операциялық жү йесін таң даймыз, сонда Linux –ты жү ктейтін Lilo жіберіледі. Енді Lilo-ны дискінің негізгі жү ктелу жолына орналастырғ ан жағ дайда қ арастырамыз. Бұ л жағ дайда Windows NT жү ктелу жазбасы ө шіп қ алады да, Windows NT-ні жү ктеу мү мкін болмайды.

Егер сіз Lilo-ны емес NT Loader жү ктеушісін қ олдансаң ыз, жоғ арыдағ ы қ адамдар ө згереді, былай болады:

1. Жү ктеуші дискетасынан Windows NT-ні жү ктең із. Жү ктеуші менюінен Recover командасын таң дап аласыз да, одан кейін Command

mode режимін таң даймыз. Сұ раныс бойынша жү йенің администраторы ретінде тіркелесіз.

2. Дисктің негізгі жү ктелу жазбасын қ алпына келтіру керек. Бұ л ү шін fdisk/mbr командасын таң дап аласыз. Арнайы fixboot жә не fixmbr командалары бар. Кө рсетілген нұ сқ ау бойынша командаларды ретімен орындаң ыз. Осыдай кейін Windows NT қ айта дұ рыс жү ктеледі.

3. Жү ктеуші дискетадан Linux-ты жіберіп, администратор ретінде тіркелің із.(root)

4. cd/etc командасын енгізіп, lilo.conf файлын ашамыз. Файл басында жү ктелетін бө лімге сілтеме бар. Мысалы /dev/had.

5. Кезкелген редактор кө мегімен, мысалы Midnight Commander-дің CoolЕdit редакторының кө мегімен диск жә не бө лім мә нін Linux-тың тү бір каталогы орналасқ ан диск жә не бө лім мә нін алмастырып жазу керек. Егер Linux /dev/hdcl бө лімінде орналасса, dev/had-ны dev/hdcl-ғ а алмастыру керек. Егер қ ай жерге орналастырғ аның ыз есің ізде жоқ болса соң ғ ы /etc/lilo.conf айнымалы файлында image айнымалысын табың ыз. Онда барлық мә ндер сақ талғ ан.

6. /dev/hdcl бө лімге жү ктеу жазбасын жазу ү шін /etc/lilo командасын орындау керек. Бө лім дискте бірінші бө лім емес екендігі туралы хабарлама шығ ады. Бізге Windows 2000жү ктелу жазбасы ө згермей қ алғ андығ ы керек.

7. Жоғ арыда келтірілген алгоритмнің 6-8 қ адамдарын орындаң ыз. Екі қ айта жү ктеуі бар қ адамдардың орындауымыздың себебі тек Linux-тың жү ктелу секторын MBR-дан Linux-ке арналғ ан бірінші бө лімге кө шіру. Осымен орнату жұ мысы (кезең дері) аяқ талады, яғ ни компьютер іске қ осылып жү ктеу этабында компьютерді басқ аратын операциялық жү йені таң дап алу мү мкіндігіне ие бодық.

Егер сізде FAT16 файлдық жү йесінде Windows 98 операциялық жү йесі орнатылғ ан болса, Linux операциялық жү йесінің дистрибутивінің қ ұ рамына кіретін Lilo программасын қ олданғ ан ың ғ айлы. Lilo программасын жү ктеу тө менгідей:

1. Linux-ты инсталляция жасамастан бұ рын Windows-тің жү ктеуші дискетасын дайындаң ыз.

2. Portation Magic программасының кө мегімен бос кең істікте ext2 жә не swap бө лімдерін қ ұ рың ыз. Егер сіздің қ атты дискің іздің кө лемі 8, 4Гбайттан тө мен болса, бұ л жағ дай жоғ арыда қ арастырылғ ан.

3. Сіздің дистрибутивің іздегі нұ сқ ау бойынша инсталляция ү рдісін жү ргізің із. Lilo жү ктеушісін инсталляция кезінде орнатып, оны MBR негізгі жү ктеуші жазбағ а жазың ыз. Орнату барысында жү ктеуші дискетасын жасап алың ыз. Lilo-ны дискінің негізгі жү ктелу бө ліміне орнату міндетті емес, оны Linux-тің бірінші активті бө лімнің жү ктелу жазбасына немесе кең ейтілген бө лімнің логикалық бө ліміне жазса да болады. Ол MBR-де MS-DOS жә не Windows-ті жү ктейді.

4. Lilo-ны операциялық жү йе таң дайтындай етіп жасау керек. Lilo /etc/lilo.conf файлындағ ы /etc/lilo командасымен конфигурацияланады. Бұ л Lilo-ны орнатады, кейде қ айта орнатады. Мысал ү шін /dev/hdal қ ұ рылғ ысы MS-DOS жә не Windows-тің бө лімі ретінде, ал /dev/hda2 бө лімінде Linux болсын. Бұ л жағ дайда /etc/lilo.conf файлы келесі тү рде болады:

Boot=/dev/hda2

Compact

Delay=50

#message=/boot/bootmsg/txt

root=current

image=/boot/vmlinux-2.211-4bc

label=linux

read-only

other=/dev/hdal

table=/dev/hdа

label=dos

Осы мысалды тү сіндіріп кетейік.

Boot жолы жү ктелетін қ ұ рылғ ыны кө рсетеді. Compact жолы жү ктелетін ядро мізедемесі бар map-файлдарды сығ у режиміне қ осады, бұ л жү ктелуді тездетеді.

Message командасының кө мегімен жү ктелу кезінде кездейсоқ хабарламаларды баяндайды. Image жолынан бастап ә р тү рлі операциялық жү йеге сә йкес келетін конфигурациялық файлдардың секциясы жү реді. Ә рбір осындай секцияда label жолы бар. Бұ л жолда Lilo-ның шақ ырылуына жауап жазылады немесе командалық мә зір ретінде беріліп, жү ктелетін операциялық жү йені қ олданушы таң дап алады. Егер delay жолында ат енгізілмесе, уақ ыт ө ткеннен кейін файлда бірінші тұ рғ ан операциялық жү йе таң далып жү ктеледі. Жү ктелетін жү йені келісім бойынша default=dos командасымен жазуғ а болады.

Table=< device> жолы диск бө лу кестесі тұ рғ ан орынды кө рсетеді. Lilo дисктерді бө лу туралы ақ параттарды операциялық жү йеге бермейді.

Егер сіз other=/dev/hdal жолын etc/lilo.conf файлында кө рсетсең із, онда C: \dev\hdal тү бір каталогында екінші жү ктелуші болу керек. Компьютерде кө п вариантты жү ктелу болғ анда Lilo Windows NT-ні жү ктейді. Бірақ, boot.ini файлында уақ ыт ұ станымын 0 деп белгілеу керек, ө йткені NT Loader менюін алмау ү шін жасалады. Егер сіз бұ л менюді кө ргің із келсе, boot.ini файлында timeout 0-ден ө згеше мә н беру керек. Мә н секундпен беріледі.

Егер сіз Windows операциялық жү йесін Lilo-ның кө мегінсіз жү ктегің із келсе /etc/lilo.conf файлына бір секцияне қ осамыз:

Other = /boot/bootsect.dos

Label=Win

Bootsect.dos файлы NT loader тұ рғ ан тү бір каталогтан алынады.

5. /etc/lilo.conf файлын тү зеткеннен кейін /etc/lilo командасын орындаң ыз. Бұ л команда машинаның келесі жү ктелуінде жү йенің екінші жү ктеушісін орнатады. /etc/lilo-ны жіберместен бұ рын, жү ктелетін процедуралар модификациясы ү шін бұ л команданы

t-параметрімен орындаң ыз. Осы кезде жү ктеушінің барлық процедуралары орындалады, бірақ map файлдарғ а жү ктелу секторының ө згерген жазбалары, дискті бө лу кестесі ө згеріссіз қ алады.

Егер v-операциясын қ оссаң ыз /etc/lilo.conf командасы туралы толық мә лімет аласыз.

/sbin/lilo жү ктелетін секторды қ айта жазғ анда бұ л сектордың мазмұ ны автоматты тү рде файлда сақ талып қ алады. Келісім бойынша бұ л файл /boot/boot.b.NNNN, NNNN-қ ұ рылғ ы номеріне сә йкес келеді. Мысалы: 0300- бұ л /dev/hdа, 0800-/dev/sda т.с.с. Егер мұ ндай файлдар болса, қ айта жазылмайды. Жү ктелетін секторды сакқ тау ү шін альтернативті файл беруге болады.

Boot/boot.NNNN файлын жү ктелетін секторлық ескі мазмұ нды қ айта қ алпына келтіру ү шін қ олданамыз. Сә йкес команда келесі тү рде болады:

[root:: ~#] dd if =/boot/boot.0300 of =/dev/had bs 446 count = 1

немесе

[root:: ~#] dd if =/boot/boot.0800 of =/dev/sda bs 446 count = 1

Bs=446, ө йткені біз тек жү ктеуші программаны ғ ана қ алпына келтіреміз. Егер сізде жү йе бұ зылса, MBR-ден ескі жү ктелу жазбасын келесі команданы жаза отырып, қ алпына келтіреміз:

[root:: ~#] dd if=/rant/MBR of= dev/hdа bs=446

Count=1

Дискета /mnt каталогында монтировка жасалғ ан. MBR-ді опциялық /sbin/lilo командасымен қ алпына келтіруге болады. Бұ л команда тек Lilo каталогын инсталляция жасау кезінде ө згермеген жағ дайда ғ ана орындалады. Стандартты MBR-ді DOS-тың жү ктелу дискетасының кө мегімен қ алпына келтіруге болады, яғ ни MBR-ді fdisk/mbr командасының кө мегімен қ алпына келтіреміз. Ол MBR жү ктелуінде программа кодын дискті бө лу кестесіне тиіспей ө згертеді.

6. Жү ктеушіні орнатқ аннан кейін компьютерді қ айта жү ктеу керек. Lilo-ны пайдаланғ анда қ андай қ иындық тар туатынын айта кетейік. Lilo жү ктелгенде дисплейде “Lilo” жазуы шығ ады. Егер жү ктелу ү рдісінде пайда болғ ан ә ріптер кө мегімен қ ателер себебін анық тауғ а болады:

CJ - ешқ андай жазба енгізілмеген, Lilo-ның ешқ андай бө лігі жү ктелген жоқ. Lilo орнатылмағ ан немесе Lilo тұ рғ ан бө лім активті емес.

L - бірінші жү ктелуші жү ктелді, бірақ екінші жү ктеушіні жү ктей алмады. Екі мә нді қ ате коды мә селесінің нақ ты себебін кө рсетеді. Бұ л жерде ақ парат тасушы дұ рыс жұ мыс істемеуі мү мкін немесе берілген дискінің геометриясы дұ рыс емес. Егер тек Lilo тоқ тап, программа ары қ арй жү рмесе, бұ л мә селе тез шешіледі.

Li - бірінші жү ктеуші екінші жү ктеушіні жү ктеді, бірақ тапсырма орындалмады. Бұ ғ ан себеп /boot/boot.b файлы /sbin/lilo-ғ а жү ктеусіз кө шірілді немесе диск геометриясы қ ате берілген.

Lil - екінші жү ктеуші жү ктелді, бірақ map файлдардан дискриптор лар кестесін жү ктей алмады. Себебі диск геометриясы қ ате немесе /boot/boot.b файлы /sbin/lilo-ғ а жү ктеусіз кө шірілген.

Lilo - Lilo-ның барлық бө лімі табысты жү ктелді.